Zagraniczne sieci franczyzowe w Polsce 2010

W naszym kraju działa 110 zagranicznych sieci rozwijających się u nas poprzez franczyzę. To ok. 15 proc. wszystkich systemów franczyzowych w Polsce. Na świecie mają one ponad 300 tysięcy placówek, w Polsce – ponad 5,5 tysiąca. Są wśród nich zarówno giganci obecni w ponad 100 krajach i rozwijający się od ponad pół wieku, ale są i takie firmy, które wybrały Polskę jako jeden z pierwszych rynków zagranicznych, na których zaistniały.

W Polsce poprzez franczyzę rozwijane są sieci wywodzące się z 19 krajów. Najwięcej wśród nich jest systemów francuskich – 19, przy czym wyraźnie zdominowały one tylko jedną branżę – urodową. Było to możliwe dzięki wejściu do Polski takich sieci jak Yves Rocher, Jean Louis David, Camille Albane, Franck Provost, Eric Stipa czy Frederic Moreno. W innych branżach francuskie sieci nie stanowią przytłaczającej większości, niemniej z pewnością należą do tych, które odniosly duży sukces. Wystarczy wymienić takie marki jak Intermarché, Bricomarché, E.Leclerc czy Cache Cache.

Po 16 systemów franczyzowych wprowadzili do Polski Amerykanie i Niemcy. Koncepty z USA wyraźnie zdominowały kategorię usług dla biznesu. To tam powstały takie koncepty jak Mail Boxes Etc. (sieć obecnie działa w Stanach pod marką UPS, ale w 56 innych krajach, w tym w Polsce – pod marką MBE Etc.), sieć sklepów biuroserwisowych Office 1, Expense Reduction Analysts (sieć konsultantów pomagających firmom obniżyć stałe koszty działania) czy też firmy szkoleniowe takie jak Leadership Management International oraz Sandler Training.

Amerykańskie marki są obecne w większości branż, ich pozycja jest zazwyczaj bardzo mocna. Bowiem polscy franczyzobiorcy chętnie inwestują w te sieci. Przykładem może być chociażby McDonald's, największa sieć fast food w Polsce, której sukces w dużej mierze był możliwy właśnie dzięki polskim franczyzobiorcom. Na 243 restauracji McDonald's w naszym kraju 103 prowadzonych jest przez biorców licencji. Wszystkie laboratoria fotograficzne Kodak Express, a jest ich u nas ponad 160, także prowadzone są przez franczyzobiorców. Do najbardziej znanych amerykańskich marek w Polsce, rozwijających tutaj sieci franczyzowe, zaliczymy na pewno także Levi's, Subway, sieć hotelową Best Western oraz biura nieruchomości RE/MAX.

Wiele niekwestionowanych sukcesów mają na swoim koncie również marki niemieckie. Wywodzący się z tego kraju Triumph jest numerem jeden wśród zagranicznych sieci odzieżowych rozwijanych poprzez franczyzę w Polsce. Polskie serwisy samochodowe i oponiarskie chętnie przystępują zaś do takich systemów jak Bosch Car Service (ponad 250 punktów w Polsce) czy Premio (86 punktów). Właścicielem tej drugiej sieci jest co prawda amerykański Goodyear, sama sieć powstała jednak w 1996 r. w Niemczech i jest zarządzana przez tamtejszą spółkę. Dwa wiodące biura podróży działające w Polsce – TUI i Neckermann – także wywodzą się z Niemiec, zaś polscy przedsiębiorcy chętnie otwierają dedykowane ich ofercie salony sprzedaży. Dużą znajomością wśród polskich konsumentów cieszy się także marka Villeroy&Boch, pod którą oferowane są przede wszystki wysokiej klasy zastawy stołowe, naczynia szklane, porcelana. Można je kupić już w 39 firmowych sklepach w naszym kraju, z których 37 prowadzonych jest na zasadzie franczyzy.

Niewiele mniej sieci franczyzowych działających w Polsce wywodzi się z Włoch. Jest ich 15, aczkolwiek aż 14 związanych jest z rynkiem odzieży i obuwia (największe to Benetton, Bagatt, Max Mara, Liu Jo, Penny Black). Jedynym systemem z innej dziedziny jest Driver Pirelli, czyli sieć partnerskich serwisów oponiarskich, których jest już ponad 800 w 6 krajach europejskich, w Polsce zaś – ponad 70.
Z jakich krajów wywodzą się zagraniczne systemy franczyzowe obecne w Polsce?

w procentach

Jest tylko siedem krajów, które wprowadziły do Polski przynajmniej pięć systemów rozwijanych tutaj poprzez franczyzę. Z pozostałych 12 krajów wywodzi się od jednej do czterech sieci obecnych w Polsce. Wśród nich na uwagę zasługuje Fornetti. To jedyna sieć w Polsce o węgierskim rodowodzie, ponad 300 punktów pozwala mówić jednak o jej olbrzymim sukcesie. Ważnymi graczami na rynku odzieżowym są natomiast dwie firmy tureckie (i jednocześnie jedyne dwa systemy franczyzowe oparte na markach pochodzących z tamtego kraju) – Cross Jeanswear (blisko 200 punktów sprzedaży, w tym ok. 40 monomarkowych) oraz Cipo&Baxx (25 sklepów partnerskich). Na rynku obuwniczym zaś na pewno wyróżnia się duńskie Ecco, które ma w Polsce już ok. 60 sklepów, w tym ok. 40 franczyzowych. Jedyną siecią z Japonii, ale bardzo znaczącą, są Szkoły Muzyczne Yamaha, które liczą ponad 100 placówek w Polsce działających na licencji.
Sieci z historiąWiększość zagranicznych sieci rozwijanych w Polsce ma za sobą bardzo długą historię działania na świecie. Nasz kraj jest dla nich jednym z kilkudziesięciu, a w niektórych przypadkach nawet ponad 100 państw, w których działają. Wynika to oczywiście z tego, że za granicą bez przeszkód mogły się one rozwijać już od dziesięcioleci, w Polsce zaś dopiero po 1989 r.Kiedy powstały zagraniczne sieci rozwijane poprzez franczyzę w Polsce?
w procentach

Ponad połowa ze 110 zagranicznych sieci franczyzowych działających w Polsce ma za sobą ponad 30-letnią historię działania na świecie. Oznacza to, że były to systemy znane i przetestowane w wielu zakątkach zanim trafiły do Polski. Do najstarszych i największych należą Bosch Car Service (l. 20. XX w., 13,3 tys. serwisów na świecie), Spar (1932 r., 12,2 tys. sklepów w 33 krajach), Best Western (1946 r., 4 tys. hoteli w 80 krajach), McDonald's (1955 r., 32 tys. restauracji w 117 krajach), Subway (1965 r., 33,5 tys. barów w 92 krajach), Szkoły Muzyczne Yamaha (1954 r., 6 tys. szkół na świecie), United Chicken/Broaster (1954 r., 5 tys. restauracji w USA i kilka tys. w 44 krajach).

Jednak wiele sieci powstałych pod koniec lat 80., w latach 90. oraz po roku 2000 wybrało nasz kraj jako jeden z pierwszych kierunków ekspansji. Przykłady? Doskonale znana u nas Telepizza narodziła się w Hiszpanii w 1987 roku, pierwszy lokal w Polsce został otwarty już w 1992 roku. Firma nie od razu zaczęła jednak rozwijać się poprzez franczyzę. Przez blisko 10 lat testowała koncept na naszym rynku i dopiero w 2001 r. otworzyła pierwszy lokal w tej formule.

Szybko do Polski wkroczyła także brytyjska sieć Vision Express. W Anglii pierwsze placówki powstały w 1988 r., w Polsce już w 1994 roku. Dziś pod tą marką działa ok. 160 salonów optycznych w naszym kraju, w tym ok. 30 we franczyzie.

Do najmłodszych konceptów zagranicznych, które są już obecne w naszym kraju zaliczymy niewątpliwie No+Vello, hiszpańską sieć salonów fotodepilacji charakteryzującą się wyjątkowo szybkim tempem ekspansji. Marka powstała w 2007 roku, dziś obecna jest w 823 lokalizacjach w 9 krajach. Do Polski weszła pod koniec ubiegłego roku, dziś działa tu już blisko 50 takich salonów, niemal wszystkie we franczyzie. Jest to niewątpliwie jeden z najbardziej spektakularnych sukcesów tak młodej sieci.

Kolejne koncepty powstałe w bieżącej dekadzie i już obecne w Polsce to: Say International, Belfrit, Socatots i Mediq.

Szczególnie interesujący jest ten ostatni. Holenderski dystrybutor leków ACP Pharma najpierw zaczął rozwijać sieć aptek Mediq na swoim rodzimym rynku, w tym także poprzez franczyzę. A ze względu na to, że mocną pozycję miał również w Polsce, kolejnym krokiem była ekspansja marki w naszym kraju. Od 2007 roku do końca ubiegłego roku otwarto tu ok. 200 jednostek, wyłącznie własnych. Od tego roku sieć jest rozwijana również poprzez franczyzę. System franczyzowy nie został jednak bezpośrednio przeszczepiony z gruntu holenderskiego na polski, a zbudowany specjalnie na potrzeby naszego rynku.

W przypadku pozostałych najmłodszych sieci nie można mówić jeszcze o `dużym zasięgu działania. Austriackie perfumerie Say International, które powstały w 2007 r., w Polsce działają dopiero od tego roku. Niedawno powstał pierwszy sklep. Także sieć fast foodów Belfrit ma u nas na razie jeden lokal, choć za granicą jest ich już ok. 200 w 5 krajach. Koncept powstał w 2005 roku.

Bardzo sprawnie przebiega natomiast ekspansja sieci szkółek piłkarskich dla dzieci Socatots, która została stworzona w Wielkiej Brytanii w 2003 r.  Dziś oddziały sieci działają w 55 krajach, jest ich już ok. 800. Licencja na Polskę została sprzedana w ubiegłym roku i od tamtej pory powstało u nas 7 szkółek, z czego 3 prowadzone przez masterfranczyzobiorcę oraz 4 przez franczyzobiorców.

Moda na prowadzeniuSpośród 110 zagranicznych sieci franczyzowych rozwijanych w Polsce najwięcej funkcjonuje w branży odzieżowej – aż 33. Polski przedsiębiorca może zakupić franczyzę na salon takich marek jak np. Levi's, Ecco, Lee Cooper, Benetton, a także Guess, Calvin Klein Jeans czy Versace Collection. Fakt liczebnej dominacji sieci odzieżowych wśród zagranicznych konceptów nie dziwi, bowiem to właśnie branża odzieżowa w naszym kraju jest najliczniej reprezentowana przez franczyzodawców zarówno polskich jak i zagranicznych (łącznie ok. 120 systemów).

W obrębie 33 zagranicznych konceptów odzieżowych otwarto dotychczas w Polsce ok. 720 monomarkowych sklepów, z czego ok. 560 prowadzonych jest przez franczyzobiorców. Zdecydowanym liderem jest niemiecki Triumph, którego kolekcje obecne są w ok. 2000 punktów na terenie Polski, w tym w ponad 100 sklepach monomarkowych.

Drugie miejsce należy do systemów gastronomicznych - jest ich 15. W ramach tych sieci działa w Polsce ok. 900 restauracji, barów, punktów gastronomicznych, z czego blisko 600 należy do franczyzobiorców. Największe sieci międzynarodowe w tej branży to: Fornetti, McDonald's, Alois Dallmayr (automaty vendingowe) oraz Telepizza. Najbardziej pokaźną siecią na świecie, spośród marek obecnych w Polsce, dysponuje Subway (ok. 33,5 tys. barów). W Polsce na razie udało mu się otworzyć tylko 35 lokali franczyzowych. Firma zapowiada jednak, że w ciągu najbliższych 5 lat chce się stać największą działającą tutaj siecią fast foodową. Do najmniejszych sieci zaliczymy natomiast Belfrit oraz Gelato Magię, które dotychczas w Polsce otworzyły po jednej placówce.

Jedenaście systemów działa w branży urodowej, do której zaliczymy salony fryzjerskie, salony kosmetyczne, sklepy z kosmetykami oraz biżuterią. Mają one 10-procentowy udział w ogólnej liczbie zagranicznych sieci franczyzowych w Polsce. Jednak pod względem liczby działających placówek nie jest on już tak wysoki. W ramach tych 11 sieci funkcjonuje bowiem u nas niespełna 200 jednostek. To ok. 3,6 proc. ogólnej liczby placówek działających w ramach 110 sieci omawianych w tym raporcie.

Jeszcze mniej pojedynczych placówek – ok. 80 – działa w branży związanej z usługami dla biznesu. Jest to jednak specyficzny rynek, w Polsce sieci w tej branży nie są jeszcze zbyt popularne. Największym systemem jest hiszpańskie DGE Bruxelles, specjalizujące się w doradztwie w zakresie pozyskiwania funduszy unijnych. Firma uruchomiła w Polsce od momentu rozpoczęcia tu działalności w 2005 roku już 25 oddziałów, w tym 24 franczyzowe.

Dość liczne są natomiast sieci partnerskie w branży, która zajmuje piąte miejsce pod względem liczby firm zagranicznych działających w Polsce. Mowa o serwisach samochodowych i oponiarskich. W branży tej funkcjonuje 6 sieci, które zrzeszają 584 jednostki, w większości franczyzowe. Jednostkami własnymi dysponuje jedynie Point S, zrzeszenie niezależnych serwisów obecnych w 18 krajach Europy. W Polsce działają 103 serwisy Point S, spośród których 55 należy do 18 wspólników będących właścicielami spółki Point S Polska, która jednocześnie jest jednym z udziałowców europejskiego Point S Development.

Sześć sieci reprezentuje także branżę edukacyjną. Są one jednak dość skromne pod względem liczby zrzeszonych jednostek. Dużą skalę działania ma jedynie Helen Doron (165 oddziałów w Polsce) oraz Szkoły Muzyczne Yamaha (103). Pozostałe to systemy we wczesnej fazie rozwoju: niemiecka Abrakadabra ma 12 placówek, Platu Korepetycje (partner niemieckiej firmy Schülerhilfe) – 9, a Mortimer English Club (także wywodzący się Niemiec) – 3. Omawiany wcześniej Socatots ma zaś siedem oddziałów.Udział poszczególnych branż w rynku zagranicznych systemów franczyzowych w Polsce
ze względu na liczbę sieci, w proc.

Na ostatnią kategorię – pozostałych branż – składa się ich 9 reprezentowanych łącznie przez 17 sieci. Są wśród nich duże i prężnie rozwijające się firmy, które nie doczekały się do tej pory w Polsce godnej konkurencji w postaci innych zagranicznych systemów franczyzowych. Warto tutaj wspomnieć chociażby sieć pralni 5 à Sec, która ze swoją liczbą ponad 100 placówek jest w Polsce graczem numer jeden na tym rynku. Podobnie jest w przypadku laboratoriów fotograficznych Kodaka.

Są też jednak i takie sieci zagraniczne, które przynajmniej na razie muszą ustąpić pierwszeństwa polskim potentatom. Tak jest np. w branży nieruchomości, w której działają trzy zagraniczne systemy franczyzowe. Największym sukcesem może się pochwalić sieć agencji RE/MAX. Osiem polskich jednostek jest jednak niczym przy 7000 działających w 80 krajach. Jeszcze liczniejsza jest na świecie sieć Century 21 (8500 biur w 56 krajach), która w Polsce ma tylko dwie jednostki. Zdecydowanie ustępują one pierwszeństwa polskim sieciom takim jak WGN – ok. 70 biur czy Metrohouse albo Północ – po ponad 20 jednostek.

Wciąż nie może się też przebić na naszym rynku trzeci system z tej branży – niemiecki Town & Country Haus, zajmujący się budową i sprzedażą domów jednorodzinnych. Do końca 2010 roku firma planowała mieć przedstawicieli franczyzowych we wszystkich 16 województwach Polski. Ma ich obecnie trzech.
Zagraniczne marki franczyzowe w Polsce - tabelaWśród 110 sieci, które uwzględniamy w tym zestawieniu, są tylko te, które mają w Polsce przynajmniej jedną działającą placówkę monomarkową. Sieciom, które dopiero planują rozwój w naszym kraju i szukają masterfranczyzobiorcy bądź franczyzobiorców, poświęcimy oddzielny rozdział.

Kolejnym warunkiem, jaki przyjęliśmy, jest to, by spółka, która rozwija koncept w Polsce, udostępniała go kolejnym franczyzobiorcom. Oznacza to, że w statystykach nie są uwzględnione takie sieci gastronomiczne jak KFC, Pizza Hut, Burger King, Costa Coffee czy też odzieżowe jak np. Hugo Boss, Esprit czy River Island. Są one bowiem rozwijane tylko przez swoich masterfranczyzobiorców, którzy nie dają możliwości otwarcia placówki pod tą marką kolejnym inwestorom. Jednak sieciom masterfranczyzowym także poświęcimy oddzielny rozdział.

Jako placówki własne traktowane są placówki spółki odpowiedzialnej za rozwój konceptu na polskim rynku, bez względu na to, czy jest to spółka zależna koncernu, joint venture, czy masterfranczyzobiorca. Jednostki franczyzowe to zaś placówki należące do niezależnych polskich przedsiębiorców, którzy kupili licencję od spółki rozwijającej dany system w Polsce.

Najważniejsi gracze

Największymi sieciami rozwijanymi u nas m.in. poprzez franczyzę dysponują koncerny paliwowe BP i Shell – obie mają po blisko 400 stacji. Jest to jednak głównie zasługa jednostek własnych. Franczyza wykorzystywana jest przez te firmy z jednej strony do tego, żeby przyspieszyć rozwój sieci, ale z drugiej także do tego, by ich logo pojawiło się przy drogach, przy których trudno znaleźć już miejsce na nową inwestycję.

Franczyzowe stacje paliwowe to przynajmniej w połowie stacje, które działały na rynku już wcześniej, ale jako jednostki niezależne. W takich przypadkach przystąpienie do sieci nie wiąże się zazwyczaj z dodatkowymi kosztami. Wręcz przeciwnie, to koncerny inwestują w stacje partnerskie, by dostosować je wizualnie do standardów sieci. Drugą połowę stacji franczyzowych stanowią zaś inwestycje przedsiębiorców, którzy, dysponując atrakcyjnie położonym gruntem, postanowili wybudować na nim stację pod znaną marką. Inwestycja taka to koszt rzędu kilku milionów złotych (szacunki mówią o średniej wielkości nakładów na poziomie 3 mln zł).

BP pierwszą stację na świecie uruchomiło w 1921 r., w Polsce zaś w 1995 roku. Obecnie sieć brytyjskiego koncernu liczy u nas 393 obiekty, z czego 189 działa na zasadzie franczyzy. W ostatnich latach była to jedna z najprężniej rozwijających się sieci franczyzowych w tej branży w Polsce – przybywało jej po ok. 20-25 jednostek działających w tej formule rocznie. Podobny plan przewidziany był na ten rok. Od stycznia br. przybyło już 9 stacji franczyzowych BP, ostatnia została otwarta pod koniec sierpnia.

Liczba stacji Shell w Polsce także zbliża się już do 400, we franczyzie działa zaś ponad 90. Holenderski koncern powstał w 1907 roku, obecnie ma ok. 44 tys. stacji w 90 krajach. W Polsce rozwija sieć od 1994 roku.

Ponad 320 placówek ma w Polsce francuska sieć marketów Carrefour obecna w 33 krajach świata, gdzie ma łącznie 15,5 tys. sklepów. Blisko jedna trzecia z nich to jednostki franczyzowe. W Polsce udział franczyzobiorców w budowaniu potęgi sieci jest na razie dużo skromniejszy. Aczkolwiek jest to związane przede wszystkim z tym, że franczyzowe sklepy Carrefour powstają tu od 2007 r., choć firma  weszła nasz rynek 10 lat wcześniej.  Obecnie ma 81 hipermarketów, 196 supermarketów oraz 43 franczyzowe sklepy osiedlowe. Zamierza jednak zdecydowanie przyspieszyć rozwój tego ostatniego formatu. Na koniec 2010 r. chce mieć 80 jednostek franczyzowych, a w kolejnych latach uruchamiać po 100 takich sklepów rocznie. Firma nie zdradza, jakie koszty ze strony franczyzobiorcy wiążą się z otwarciem sklepu.

Około 300 placówek ma także sieć z braży gastronomicznej - Fornetti. Jest to marka minipiekarni oferujących ciasteczka francuskie. Koncept powstał w 1997 r. na Węgrzech, dziś obecny jest w 13 krajach, głównie w Europie Środkowo-Wschodniej. W Polsce pierwsze placówki powstały w 2000 r., sieć rozwijana jest tu przez spółkę Fornetti Polska, która jest kapitałowo niezależna od węgierskiej. Zakupiła jednak od niej receptury i prawo do znaku towarowego. Fornetti w Polsce ma ok. 60 punktów własnych oraz ok. 250 franczyzowych. Plan na ten rok zakłada powiększenie sieci o ok. 100 minipiekarni i zakończenie go z wynikiem 400 jednostek.

Najwcześniej spośród zagranicznych koncernów paliwowych wszedł do Polski norweski Statoil – w 1991 roku.  Ma on jednak znacznie mniej stacji niż BP czy Shell. Jego polska sieć liczy niespełna 300 stacji, z których 63 to jednostki franczyzowe.  

Największym graczem na rynku serwisów samochodowych jest natomiast niemiecki Bosch Car Service, który jest jednocześnie szóstą co do wielkości zagraniczną siecią franczyzową w Polsce. Zrzesza obecnie 259 serwisów. Swoją pozycję na świecie buduje od lat 20. minionego stulecia, w Polsce też zaczął dość wcześnie – w 1991 roku.

Wśród największych zagranicznych sieci franczyzowych działających w Polsce znajdzie się oczywiście także McDonald's. Charakterystyczne logo firmy – złote łuki – po raz pierwszy pojawiło się w naszym kraju w 1992 r. przy skrzyżowaniu Marszałkowskiej ze Świętokrzyską w Warszawie. Od tamtej pory sieć, która zarządzana jest w Polsce przez spółkę zależną amerykańskiego koncernu, powiększyła się do 243 restauracji, z których 103 prowadzone są przez franczyzobiorców. Na tym firma nie zamierza poprzestać. W najbliższych latach chce uruchamiać po ok. 20 restauracji rocznie i tyle samo przekazywać we franczyzę.

Powyżej 200 placówek liczy także sieć aptek Mediq. Budowana jest ona w Polsce od 2007 r., a we franczyzie od 2010 roku. Analogiczną sieć można znaleźć w Holandii, skąd wywodzi się właściciel marki – ACP Pharma. System franczyzowy dla polskiej sieci był jednak specjalnie budowany w odniesieniu do warunków panujących na naszym rynku.

Kolejna co do wielkości zagraniczna sieć franczyzowa ma w Polsce ponad 160 placówek. Jednak ich otwarcie jest całkowicie zasługą franczyzobiorców. Mowa o laboratoriach fotograficznych Kodak Express Digital Solutions.

Ponad 160 oddziałów ma w Polsce także Helen Doron Early English, która zamyka pierwszą dziesiątkę największych zagranicznych sieci działających w Polsce i rozwijających się poprzez franczyzę. Jest to sieć szkół nauczających angielskiego dzieci od 3. miesiąca do 12. roku życia według metody wymyślonej 25 lat temu przez brytyjską lingwistkę. W Polsce sieć rozwijana jest od 1999 roku. Polski masterfranczyzobiorca ma 5 jednostek, jego franczyzobiorcy zaś aż 160. Koszt licencji w zależności od miasta waha się od 25 do 45 tys. zł.

W Polsce działa jeszcze 8 sieci, którym udało się uruchomić tu powyżej 100 placówek. Vision Express Super Optyk ma ich 160. Obecnie sieć jest własnością funduszu holenderskiego, choć powstała w Wielkiej Brytanii i pierwotnie była rozwijana w Polsce przez spółkę brytyjską.

Blisko 150 placówek ma Intermarché – sieć supermarketów, która zgodnie z przyjętą w Polsce strategią otwiera sklepy tylko w miastach do 70 tys. mieszkańców. Na koniec roku ma ich być już ok. 170. Przy 28 sklepach działają stacje paliw, a w planach jest uruchomienie ich przy wszystkich marketach, o ile tylko będzie to możliwe. W Polsce rozwijana jest też druga marką tej samej francuskiej grupy ITM – Bricomarché, czyli markety typu dom i ogród. Obecnie jest ich w Polsce 71.

Ok. 130 sklepów monobrandowych liczy sieć butików z bielizną Triumph. Marka dostępna jest także w ponad w ok. 2000 innych punktów sprzedaży na terenie Polski.

Jedną z największych sieci franczyzowych stworzył również Alois Dallmayr, niemiecki producent kawy. Jego polska spółka zależna Alois Dallmayr Automaten Service jest operatorem automatów vendingowych z gorącymi napojami. Sieć rozwijana jest na zasadach franczyzy. Do tej pory firma pozyskała w naszym kraju 125 partnerów franczyzowych, każdy z nich ma od kilku do maksymalnie 60 automatów. Franczyzobiorca nie musi dysponować kapitałem na zakup urządzenia, gdyż jest ono dzierżawione od firmy. Jego obowiązkiem jest zaś zakup produktów Alois Dallmayr do przygotowania napojów.

Wywodząca się z Hiszpanii Telepizza ma u nas już ok. 120 pizzerii, w tym ok. 60 franczyzowych. Jest drugą co do wielkości siecią pizzerii w naszym kraju, po rodzimym Da Grasso, które ma ponad 200 lokali. Liderem w swojej branży jest natomiast szwajcarska sieć pralni 5 à Sec. Jej placówki zlokalizowane są głównie w centrach handlowych i w większości są to jednostki własne.

Point S to z kolei marka sieci niezależnych stacji obsługi samochodów. Narodziła się ona w 1970 r. we Francji. Dziś udziałowcami europejskiego Point S Development są krajowe spółki rozwijające sieci na danych rynkach. W Europie działa ponad 1800 punktów obsługi zlokalizowanych w 18 krajach. W Polsce jest ich ponad 100: 55 należy do 18 wspólników – właścicieli Point S Polska, a 48 do niezależnych partnerów.

Ostatnią siecią franczyzową liczącą w Polsce powyżej 100 placówek są Szkoły Muzyczne Yamaha. Wszystkie jednostki związane są umową franczyzową z firmą Edukacja Muzyczna - M.M. Karwańscy, która to jest związana umową masterfranczyzową z firmą YAMAHA Music Central Europe GmbH (YMCE).

Za dobrze rozwinięte systemy możemy uznać także te, które mają przynajmniej 50 lokalizacji, a tyle posiada w sumie 30 zagranicznych sieci franczyzowych w Polsce. Trzeba przyznać, że w przypadku niemal każdej z nich polscy franczyzobiorcy mieli znaczący udział w budowaniu jej potęgi.

Zestawienie największych zagranicznych sieci w Polsce

Franczyzowe na świecie, w Polsce niekoniecznie

W zestawieniu uwzględniliśmy tylko sieci franczyzowe, które są w Polsce dostępne dla indywidualnych inwestorów. Nie uwzględniliśmy zaś takich, które są rozwijane wyłącznie przez masterfranczyzobiorców. Należą do nich m.in. Pizza Hut, KFC, Burger King, Costa Coffee, a także szereg marek odzieżowych.

Na świecie są to sieci franczyzowe, zazwyczaj dostępne dla indywidualnych inwestorów. W Polsce ich losy potoczyły się inaczej, ze względu na to, że masterfranczyzobiorca, który zakupił licencję na rozwój danej sieci w Polsce nie zdecydował się wprowadzić systemu sublicencyjnego. W związku z tym ich rozwój na naszym rynku uzależniony jest wyłącznie od strategii i kapitału jednego silnego podmiotu, a nie szeregu drobniejszych inwestorów.

Do sieci masterfranczyzowych w Polsce należą rozwijane przez AmRest KFC, Pizza Hut oraz Burger King. Największą siecią jest KFC, oferujące kurczaki w chrupiącej panierce. Ta oferta do dziś nie doczekała się w Polsce poważnej sieciowej konkurencji. Sieć powstała w Stanach Zjednoczonych w 1940 roku, dziś obecna jest w 15 tys. lokalizacji w 109 krajach świata. W Polsce KFC jest jedną z największych sieci gastronomicznych. Liczy już 117 restauracji, pierwsza została otwarta w 1993 roku.

Równie długo rozwijana jest u nas sieć Pizza Hut, obecnie działają w niej 54 lokale. Masterfranczyzobiorcą Pizzy Hut na Polskę także jest AmRest. Spółka ta rozwija również od 2007 roku sieć Burger King. To drugie podejście tego giganta do ekspansji w Polsce. Na świecie działa  ponad 12 tysięcy Burger Kingów, 90 proc. z nich to jednostki franczyzowe, często prowadzone w formie biznesów rodzinnych. Wszystkie 17 polskich lokali należy do AmRestu.

Kolejną masterfranczyzową siecią gastronomiczną obecną w Polsce jest Costa Coffee, marka brytyjskiego koncernu Whitbread. Na świecie działa ponad tysiąc lokali Costa, w Polsce dopiero 13. Są one własnością spółki eCoffee należącej do NFI Krezus.

Kilku potężnych masterfranczyzobiorców działa także w branży odzieżowej. Mowa przede wszystkim o Ultimate Fashion z NFI Empik Media & Fashion oraz Paradise Group. Ultimate Fashion jest w Polsce właścicielem sklepów takich marek jak Esprit (25 sklepów), Aldo (19), Mango (16), Wallis (16), Mexx (10), River Island (5), Peacocks (3), Spring (3), Bodique (2) oraz Dune (1). Ultimate Fashion wprowadza także na polski rynek włoską markę odzieżową Oviesse. Firma ta ma także sześć sklepów Hugo Boss, nie jest jednak wyłącznym franczyzobiorcą tej marki na Polskę. Trzy sklepy ma bowiem także inny ważny gracz na tym rynku – Paradise Group.

Paradise Group, oprócz trzech sklepów Hugo Bossa, zakupiła także prawo do otwarcia na zasadzie franczyzy sklepów takich marek jak Burberry (2 placówki w Polsce), Ermenegildo Zegna (2), a także Church's, Emporio Armani, J.M. Weston i Kenzo – po jednym sklepie.Historia kilku niepowodzeń

Duży sukces międzynarodowej marki na świecie nie zawsze musi być równoznaczny z sukcesem w Polsce. Niejeden duży gracz wycofał się z naszego rynku. Powody były różne, największy wpływ miały niewątpliwie takie czynniki jak źle dobrana i niedopasowana cenowo do polskiego rynku oferta i strategia promocyjna, zbyt wysokie opłaty licencyjne czy też niedocenienie działającej tu już konkurencji i niewłaściwe pozycjonowanie się w stosunku do niej – zarówno pod względem rozlokowania jednostek, jak i budowania wizerunku marki w oczach klienta.

Najwięcej porażek mają na swoim koncie sieci gastronomiczne. Wspominaliśmy już o Burger Kingu, którego obecność na polskim rynku jest efektem drugiego podejścia do ekspansji. Pierwsze bary Burger King powstały u nas w latach 90., sieć rozwijana była wówczas przez International Fast Food Polska i do 2001 r. uruchomiła 22 bary. W 2001 r. zapadła jednak decyzja o wycofaniu się z Polski. Głównym powodem była konkurencja cenowa z McDonald's. Sieć przejął wówczas AmRest, który zmienił te lokale w KFC.

Niepowodzeniem zakończyła się także pierwsza próba ekspansji na polskim rynku sieci Domino's Pizza, która ma ok. 9 tys. pizzerii w 60 krajach. Nasz kraj próbowała zawojować w latach 90. minionego stulecia. Wówczas rozwojem sieci zajmowała się spółka Pizza King Polska. Jej wstępne plany zakładały otwarcie 100 pizzerii w Polsce. W 2002 roku, gdy sąd ogłosił jej upadłość, zarządzała 16 lokalami. Część z nich została przejęta przez Pizzę Hut. Domino's, podobnie jak Burger King, także po latach chce jeszcze raz spróbować podbić polski rynek. W tym roku masterfranczyzę na nasz kraj kupiła spółka DP Polska.

W 2002 roku, po 6 latach funkcjonowania wycofała się z naszego kraju sieć kawiarni, słynąca przede wszystkim z pączków – Dunkin Donuts. Amerykański gigant ma na świecie ok. 9 tys. lokali w ponad 30 krajach. W Polsce został jednak wyparty przez rodzime tradycyjne cukiernie oraz dynamicznie rozwijające się lokalne sieci kawiarni.

Stosunkowo nową historią, bo sprzed dwóch lat, jest nieudane wejście do Polski amerykańskiej sieci pizzerii Papa John's. Pierwszy lokal miał powstać w 2008 roku w Rzeszowie. W ciągu 8 lat ich liczba miała wzrosnąć do 40. Rozwojem Papa John's w Polsce miał pokierować lokalny partner, firma wywodząca się właśnie z Rzeszowa. Spółka rozpoczęła budowę pizzerii w tamtym mieście, nigdy jednak nie została ona ukończona. W Polsce nie powstał ani jeden lokal tej sieci. A Papa John's rozpoczęło poszukiwanie kolejnego masterfranczyzobiorcy na Polskę. Do dziś bezskutecznie.

Rezygnacją z dalszej ekspansji zakończyło się także wejście do Polski norweskiej sieci supermarketów REMA 1000. Rozpoczęła ona tutaj działalność w 1992 roku, zakończyła blisko 12 lat później z liczbą ok. 70 marketów, w większości franczyzowych. Polska była dla Remy jednym z pierwszych zagranicznych rynków, na który weszła. W Polsce zaś była to jedna z pierwszych sieci franczyzowych, obok Yves Rocher i McDonald's.

Wkrótce w Polsce

{PagebreakArticleToc}Coraz więcej sieci zagranicznych, których w Polsce jeszcze nie ma, zapowiada u nas rozwój poprzez franczyzę. Niektóre z nich pozyskały już masterfranczyzobiorców, którzy jednak nie otworzyli do tej pory żadnej placówki, inne zaś są dopiero na etapie poszukiwania odpowiedniej osoby bądź firmy, która pokieruje rozwojem sieci w Polsce.

Wśród marek, które posiadają już masterfranczyzobiorców na Polskę, wyróżnia się Domino's Pizza. Skala działania tej sieci jest olbrzymia, ale jak już wspomnieliśmy jej pierwsza próba podbicia rynku polskiego okazała się porażką. W tym roku licencję master kupiła firma DP Polska, którą kierują ludzie odpowiedzialni za sukces sieci Coffeeheaven. Do 2012 r. ma powstać 27 pizzerii w naszym kraju. Masterfranczyzobiorca rozważy także sprzedaż sublicencji kolejnym inwestorom w Polsce.

Jeszcze w tym roku mają w Polsce pojawić się pierwsze lokale holenderskiej sieci Chocolate Company (pijalnie czekolady). Zagranicą posiada ona ofertę franczyzową, na razie nie wiadomo, czy licencje będą także dostępne dla niezależnych polskich przedsiębiorców.

Tonino Lamorghini Caffe to z kolei jeden z konceptów stworzonych przez włoską grupę Tonino Lamborghini, która powstała w 1981 r. i zajmuje się także m.in. produkcją zegarków, sprzętu sportowego, prowadzeniem hoteli, produkcją kawy i wyrobów delikatesowych. Sieć ma już w Polsce masterfranczyzobiorcę – Il Toro Polska. Firma zajmuje się dystrybucją wyrobów delikatesowych pod marką Tonino Lamborghini. Nie uruchomiła dotychczas samodzielnie żadnej kawiarni, ale chce ten koncept zaproponować polskim franczyzobiorcom. Pod markę Tonino Lamborghini Caffe działa już 15 lokali w Europie oraz 1 w Dubaju. Koszt otwarcia lokalu to 70-150 tys. euro.

Ponad 350 kawiarni zagranicą działa pod marką Segafredo Zanetti. Pierwsza została uruchomiona w 1988 r. w Paryżu, mimo iż marka należy do włoskiego koncernu. W Polsce jego działalność rozwijana jest przez spółkę zależną Sagafredo Zanetti Polska, założoną w 2002 r. Zajmuje się  ona głównie dystrybucją kawy, ale ma w ofercie także otwarcie kawiarni franczyzowej. Koszt takiej inwestycji szacowany jest na 1000-1200 euro na mkw., zaś koszt licencji to 20 tys. euro netto.

Chrapkę na podbój polskiego rynku ma także szereg firm, które nie mają w Polsce masterfranczyzobiorców. A poszukują ich firmy z przeróżnych branż. Są wśród nich australijskie sklepy z czekoladkami Chocolate Graphics, kolejna sieć kawiarni – Chiaroscuro należąca do włoskiego producenta kawy Mokaflor, a także hiszpańska sieć pralni Pressto, która ma już 570 placówek w 22 krajach.

Ta ostatnia przygotowała nawet szczegółowy plan podboju polskiego rynku. Umowa masterfranczyzy ma zostać zawarta na 10 lat. Plan rozwoju na ten okres zakłada powstanie 38 placówek, które będą własnością masterfranczyzobiorcy oraz 50 kolejnych, których właścicielami będą pozyskani przez niego inwestorzy – franczyzobiorcy. Koszt licencji master na rozwój sieci Pressto to 150 tys. euro. Pierwsza pilotażowa placówka powinna mieć 130-150 mkw., a koszt jej uruchomienia szacowany jest na 170 tys. euro. Standardowe jednostki mogą liczyć ok. 60-80 mkw., a ich uruchomienie wiąże się z wydatkiem rzędu 105 tys. euro.

Masterfranczyzobiorców poszukują u nas także m.in. Attirance (łotewski producent kosmetyków naturalnych, który uruchamia sklepy z tymi produktami), sieć biur nieruchomości ERA Europe Real Estates, szkoły językowe Linguaphone, siec sklepów z artykułami dla dzieci Orange Elephant, a także WSI We Simplify The Internet (wywodząca się z Kanady sieć konsultantów specjalizujących się w usługach z zakresu marketingu internetowego dla małych i średnich firm).

Zainteresowanie rynkiem polskim wykazało także sporo sieci obecnych w tym roku na największych targach franczyzowych w Europie – paryskim Franchise Expo. Polskę jako jeden z kolejnych kierunków swojej ekspansji wskazały m.in. takie sieci jak East Cash (francuska sieć sklepów z używanymi rzeczami), La Foir'Fouille (francuska sieć sklepów z artykułami urządzania i wyposażania wnętrz) czy Canas y tapas (hiszpańska sieć restauracji).

Joanna Cabaj - Bonicka

Zobacz nasz katalog sieci franczyzowych i upewnij się która franczyza będzie dla Ciebie najlepsza.