Franczyza to forma współpracy pomiędzy dwoma niezależnymi firmami. Jedna z nich zyskuje możliwość działania jako część marki, która jest już znana klientom, druga może natomiast dzięki temu zwiększać swój zasięg i rozwijać działalność. Zachęcamy do tego, aby zasięgnąć bardziej szczegółowych informacji na temat tego, jak współpraca ta wygląda w praktyce. Przedstawiamy, co to jest franczyza.
W ramach franczyzy można prowadzić działalność pod inną, przeważnie znaną marką. Zawierana jest umowa między franczyzodawcą, czyli oferującym opcję uczestnictwa w systemie franczyzowym, a innym przedsiębiorcą, który chce do niego dołączyć. Pod względem prawnym dochodzi zatem do współpracy dwóch odrębnych przedsiębiorstw. W praktyce jednak jedno z nich ma rolę nadrzędną – udostępnia licencję na swoją markę, w zamian oczekując działania na określonych zasadach oraz nadzorując, czy spełniane są warunki określone w umowie pomiędzy obydwoma podmiotami. Formy współpracy, które były pierwowzorem franczyzy, istniały już setki lat temu, natomiast początków obecnie rozumianego franchisingu należy szukać w Stanach Zjednoczonych na przełomie XIX i XX wieku.
To osoba, która dołącza do danego systemu franczyzowego. Zawiera umowę franczyzy i prowadzi na tej podstawie działalność pod daną marką. Zawarta umowa pozwala franczyzobiorcy prowadzić działalność pod znanym brandem z dołączonym pakietem wsparcia organizacyjnego i marketingowego.
Sprawdź nasz artykuł na temat Kto to jest franczyzobiorca?
To przedsiębiorca, który oferuje skorzystanie ze swojego systemu franczyzowego. Franczyzodawca posiada prawa do marki, produktów, usług oraz modelu biznesowego i udziela licencji innym przedsiębiorcom (franczyzobiorcom) na korzystanie z tych zasobów. Franczyzy udzielają marki o dobrze ugruntowanym i sprawdzonym modelu biznesowym.
Kim jest franczyzodawca przeczytasz w naszym artykule - Franczyzodawca – kim jest, jakie ma obowiązki oraz jak nim zostać?
Dla oferującego uczestnictwo w systemie to sposób na zwiększenie zasięgu marki, docieranie z ofertą do coraz większej liczby odbiorców i dodatkowe przychody. Wiele znanych sieci franczyzowych rozpoczynało swoją działalność jako lokalne biznesy, posiadające zaledwie pojedyncze lokale. Niektóre z nich na przestrzeni lat rozrastają się do kilkudziesięciu, a nawet kilkuset punktów, niekiedy wychodząc również poza granice naszego kraju.
Co to jest franczyza z punktu widzenia osoby dołączającej do sieci? To okazja do rozpoczęcia prowadzenia działalności pod znaną marką, ale też na określonych przez franczyzodawcę zasadach. Franczyzobiorca otrzymuje kompletny model biznesowy – prawo do korzystania ze znaków towarowych, know-how, szkolenia i materiały. Nie musi startować jako anonimowa marka i budować jej tożsamość od zera. Może prowadzić działalność według sprawdzonego pomysłu, ale też zgodnie z określonymi zasadami.
Na know-how, które uzyskuje franczyzobiorca, składają się szkolenia dla przedsiębiorcy i jego pracowników, polityka zakupowa i marketingowa, wsparcie i doradztwo. Owo doradztwo obejmuje nie tylko procedury typowe dla danego biznesu, ale również politykę personalną czy zagadnienia finansowo-księgowe. Franczyzodawca dostarcza także wsparcie w postaci szkoleń, czy marketingu. Dzięki temu franczyzobiorca może lepiej odwzorować działalność prowadzoną przez franczyzodawcę i zwiększyć szansę na sukces rynkowy. Z tego powodu coraz więcej osób zainteresowanych otwarciem własnej działalności gospodarczej uważa, że franczyza to dobry pomysł na własny biznes.
Zarówno te mniejsze, jak i te największe, najbardziej dochodowe franczyzy znacznie zmniejszają ryzyko związane z otwarciem własnej działalności. Jest to bardzo ważny argument dla potencjalnych przedsiębiorców, gdy spojrzymy na rynek z perspektywy kilku ostatnich lat, kiedy to wiele firm nie poradziło sobie z konsekwencjami najpierw pandemii, a następnie inflacji i znacznym wzrostem kosztów bieżącej działalności. Bezpieczeństwo, które gwarantuje działalność pod znaną marką, z wypracowanym know-how sprawiło, że taka forma działalności stała się według inwestujących znacznie bardziej atrakcyjna niż indywidualny, tworzony od podstaw biznes. Co to jest franczyza i na czym polega, zainteresowało nawet wiele osób, które wcześniej nie miały własnej działalności gospodarczej.
Jednym z podstawowych pojęć dotyczących franczyzy jest pakiet franczyzowy. Jest to zbiór podstawowych zobowiązań, jakie dotyczą stron podejmujących ze sobą współpracę biznesową w modelu franczyzowym. W skład pakietu wchodzą:
Można wyróżnić kilka podstawowych rodzajów franczyz, różniących się od siebie sposobem działalności, czy charakterem współpracy. W literaturze można spotkać się z kilkoma podziałami. Najpopularniejsze z nich wyróżniają takie franczyzy, jak:
Wiemy już, czym jest franczyza. Kogo powinny zainteresować oferty franczyz? Przede wszystkim osoby, które są gotowe do prowadzenia działalności według zasad wyznaczonych przez franczyzodawcę. Dlatego też potencjalny franczyzobiorca powinien zastanowić się, czy pasuje osobowościowo do takiego modelu. Działalność na zasadzie franczyzy może nie odpowiadać osobom, które mają trudności ze wpasowaniem się w nakreślony plan biznesowej codzienności. Franczyzodawca może przeprowadzać regularne kontrole, aby sprawdzić, czy przedsiębiorca wywiązuje się z zawartej umowy. Jest to wskazane w tym modelu biznesowym dla zapewnienia jakości, przy czym w każdym systemie franczyzowym może to wyglądać inaczej.
Czy franczyza to gotowy sposób na sukces, który przynosi efekt bez większego zaangażowania? Prowadzenie działalności na takiej zasadzie ułatwia osiągnięcie oczekiwanego wyniku, ale nie oznacza, że każdy go odniesie. Rezultat zależy m.in. od operatywności i ciężkiej pracy.
Zasady franczyzy sprzyjają osiągnięciu sukcesu przez osoby mniej doświadczone w prowadzeniu biznesu. Dzięki niej ograniczają ryzyko niepowodzenia. To także dobra decyzja w branżach konkurencyjnych, w których podstawą jest silna marka.
Trzeba też zwrócić uwagę, że choć systemów franczyzowych jest bardzo dużo, to w pewnych branżach działa ich wiele, np. gastronomicznej, a w innych – bardzo mało lub w ogóle. Zatem nie w każdej działalności franczyza jest w ogóle możliwa. Wybór jest jednak naprawdę bardzo zróżnicowany i bez problemu można dostosować biznes franczyzowy do własnych preferencji, predyspozycji oraz umiejętności. W oparciu o ten model działalności można stworzyć nie tylko duży market, czy sklep działający w galerii handlowej, lecz nawet zajmować się nauczaniem języków obcych lub zostać agentem nieruchomości.
Na czym polega franczyza pod względem finansowym dla franczyzobiorcy? Ponosi on pewne opłaty z tytułu dołączenia do danej sieci, takie jak:
Jeśli wciąż masz wątpliwości i zastanawiasz się „franczyza – co to?” lub potrzebujesz więcej danych, przedstawiamy garść informacji o tym, jak wygląda współpraca z kilkoma przykładowymi sieciami franczyzowymi.
Sprawdź Co składa się na opłaty franczyzowe?
Jak to wygląda w znanych sieciach franczyzowych? Oto przykłady franczyzy różniące się między sobą sposobem rozliczania z franczyzobiorcami i sumą, jaka potrzebna jest na start oraz do bieżących rozliczeń z siecią:
Franczyza – co to jest, ile kosztuje, jakie branże mogą być najbardziej dochodowe oraz wiele więcej porad na temat działalności franczyzowej znajdziesz również w innych dostępnych u nas artykułach. Zachęcamy do zapoznania się z nimi i przybliżania tajników, z jakimi wiąże się franchising.
Franczyza to forma współpracy pomiędzy dwoma firmami. Jedna z nich udostępnia licencję na korzystanie ze swojej marki, w zamian oczekując od drugiej strony pracy na określonych zasadach oraz zysków finansowych w postaci opłaty wstępnej oraz regularnie odprowadzanych opłat okresowych, np. uzależnionych od wysokości przychodów.
Tak, franczyzobiorcą może zostać praktycznie każdy. Wiele sieci nie wymaga nawet doświadczenia w danej branży lub prowadzeniu własnej działalności. Ważny jest przede wszystkim pomysł na swoją firmę, zaangażowanie w jej prowadzenie oraz chęć nauki i czerpania wiedzy od ekspertów franczyzodawcy.
Otwarcie franczyzy może kosztować od kilku tysięcy do nawet kilku milionów złotych. Wszystko zależy od branży oraz konkretnej oferty, na jaką się zdecydujesz. Najtańsze są franczyzy niewymagające posiadania własnego lokalu, do najdroższych należą np. restauracje znanych na całym świecie sieci fast-foodowych czy stacje paliwowe.
Franczyza nie jest stuprocentową gwarancją sukcesu, lecz może być sposobem na zwiększenie prawdopodobieństwa powodzenia na rynku. Decydując się na franchising, zmniejszasz bowiem ryzyko wyparcia przez konkurencję, a także koszty związane z rozpoczęciem i wypromowaniem firmy.
Zdecydowanie najwięcej firm działających w modelu franczyzowym to sklepy detaliczne, a także lokale gastronomiczne. Znajdziesz jednak również oferty z mniej popularnych dziedzin, np. branży edukacyjnej, czy rynku nieruchomości.
Tak, franczyzobiorca jest niezależnym przedsiębiorcą i właścicielem swojej firmy. Umowa franczyzowa zobowiązuje go jednak do zachowania określonych standardów działania, czy oferowania sprecyzowanych produktów bądź usług.
Na pakiet franczyzowy składają się wzajemne zobowiązania obydwu współpracujących ze sobą stron. Franczyzodawca przekazuje znak towarowy, know-how biznesowy, czy podręcznik operacyjny ze szczegółowymi procedurami. Franczyzobiorca ma natomiast obowiązek uiszczania opłat franczyzowych na rzecz sieci.
Prawo nie precyzuje, jak długo ma trwać umowa franczyzowa. Zazwyczaj zawiera się ją na czas określony. Często można spotkać się z umowami na 5, 7 lub 10 lat.
Tak, w niektórych branżach możliwe jest otwarcie franczyzy bez własnego lokalu. Doskonałym przykładem są np. franczyzy edukacyjne. Zajęcia z kursantami mogą być prowadzone przez franczyzobiorcę w wynajętych na godziny salach, świetlicach, czy szkołach.
Autorem poradnika jest Andrzej Krawczyk – wspólnik w Akademii Rozwoju Systemów Sieciowych, czyli firmy od ok. 20 lat specjalizującej się we wspieraniu rozwoju systemów franczyzowych w naszym kraju. Z franczyzą związany jest od początku swojej drogi zawodowej. Jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, a tematem jego pracy magisterskiej był właśnie rozwój franchisingu w Polsce. Jest ekspertem zajmującym się tym modelem biznesowym zarówno pod względem teoretycznym, jak i praktycznym. Specjalizuje się w kompleksowym doradztwie w zakresie franchisingu. Jest autorem książek oraz wielu publikacji na temat franczyzy. Reprezentował też Polskę w organizacji zrzeszającej prawników specjalizujących się w systemach franczyzowych – Euro Franchise Lawyers.
Dołącz do newslettera
Ważne linki
Na skróty
Katalog franczyz
Kwoty inwestycji
