Biznes plan jest podręcznikiem – instrukcją obsługi Twojego przedsięwzięcia. Podręcznik ten ma wielorakie zastosowania – ułatwia organizowanie przedsięwzięcia, jego monitorowanie, a przede wszystkim porządkuje i systematyzuje skomplikowany proces zarządzania przedsiębiorstwem niezależnie od jego wielkości.
Zazwyczaj biznes plan powstaje w momencie, gdy przedsiębiorstwo, które prowadzisz ubiega się o kredyt lub pożyczkę czy też inne dotacje na otwarcie firmy. Jakkolwiek w tego typu przedsięwzięciach biznes plan jest konieczny – rozważ czy nie napisać go dla siebie samego, aby uchwycić w nim wszystkie składowe Twojego przedsięwzięcia, określić i opisać postawione cele i metody ich osiągnięcia i jednocześnie dokonać kontroli wykorzystania środków finansowych. Biznes plan pomaga w wyodrębnieniu wszystkich strategicznych obszarów funkcjonowania Twojej firmy. W dalszej części tego opracowania, gdy zapoznasz się z przykładowym spisem treści, zastanów się jakie istotne obszary z Twojej działalności wymagają pełnego opisu i po prostu to zrób.
Mimo wielofunkcyjności biznes planu zanim zaczniesz go pisać, pamiętaj aby był on zwięzły, przejrzysty i maksymalnie krótki. Stosuj jak najmniej opisów, jasno i konkretnie przedstawiaj poszczególne punkty – wiesz przecież, że zbyt długie opisy zacierają obraz sytuacji. Nie oznacza to jednkaże pomijania istotnych informacji – krótka charakterystyka zjawiska razem z przyczynami występowania i metodami rozwiązywania poszczególnych problemów jest dużo lepsza niż 3 strony opisu. Zawsze pamiętaj, że Biznes Plan nie powstaje tylko na papierze, według jego założeń będziesz realizował swoje przedsięwzięcie przez długie lata.
Niemniej ważnym elementem biznes planu jest realizm. Opisując swoje przedsięwzięcie zawsze pamiętaj o własnych doświadczeniach, zaobserwowanych negatywnych zjawiskach, analizach poczynań konkurencji. Nie opieraj swoich założeń na teoretycznych modelach, które zazwyczaj wyglądaja optymistycznie – lecz staraj się przybliżyć sytuację w sposób umiarkowany, nawet z odrobiną pesymistycznych założeń – wtedy unikniesz niepotrzebnego zawodu.
Pisząc biznes plan dla nowego przedsięwzięcia zacznij według następującej koncepcji – pomysł na biznes, narzędzia, posiadana wiedza i doświadczenie oraz zespół, który przedstawiony pomysł na biznes ma urzeczywistnić.
Pisząc biznes plan dla przedsięwzięcia opartego na cudzym pomyśle (a tak jest w przypadku franczyzy) Twoje zadanie jest ułatwone, bo w pakiecie Twojego franczyzodawcy powinny znajdować się następujące dokumenty:
Nie wszystkie z powyższych dokumentów zostaną Ci przedstawione na pierwszym spotkaniu. Firma, której licencję chcesz kupić dla ochrony swojego know-how, podręcznik operacyjny i umowę franczyzy przedstawi Ci dopiero po podpisaniu przez Ciebie listu intencyjnego lub innego dokumentu zobowiązującego Cię do zachowania poufności. Dla przybliżenia zawartości pakietu franczyzowego poniżej przedstawiam krótkie scharakteryzowanie poszczególnych składników. Wiedza z nich płynąca będzie niezbędnym źródłem informacji, które wykorzystasz przy tworzeniu własnego biznes planu.
Pakiet informacyjny jest podstawowym zbiorem informacji o systemie franczyzowym, którym jesteś zainteresowany. Składa się on z kilku części określających:
Model finansowy jest rozwiniętą formą skróconej wersji zawartej w ramach pakietu informacyjnego. Zawiera wszystkie finansowe składniki po stronie szacowanych przychodów i kosztów pojedynczego punktu systemu franczyzowego. Jest on kluczowy z punktu podjęcia przez Ciebie decyzji o prowadzenia takiej działalności. Przedstawione tam informacje zazwyczaj sprowadzają się do kliku ważnych składników, jak: wysokość obrotów handlowych, poziom kosztów prowadzenia działalności, a przede wszystkim okres zwrotu z inwestycji. Okres zwrotu z inwestycji przedstawia w ile miesiący zainwestowana przez Ciebie kwota zwróci Ci się i ile, w przewidzianym przez umowę czasie, po prostu zarobisz.
List intencyjny jest porozumieniem, w którym Ty, jako potencjalny franczyzobiorca, zobowiązujesz się do zachowania tajemnicy w zakresie zasad prowadzenia biznesu, który masz poznać. Jednocześnie obie strony dają sobie określony czas (zwykle jest to kilka miesięcy) na poczynienie odpowiednich działań zmierzających do podpisania umowy. List intencyjny daje Ci prawo do pełnego i swobodnego zapoznawania się z podręcznikiem operacyjnym i projektem umowy franczyzy.
Podręcznik operacyjny to kompendium wiedzy o firmie. Przewodnik, który prowadzi Cię przez wszystkie obszary działalności Twojego franczyzodawcy, szczegółowo określa „co, jak i kiedy”. Podczas czytania tego podręcznika, setki pytań, na które do tej pory nie znałeś odpowiedzi stają się dla Ciebie jasne. Jeśli w dalszym ciągu niektóre z interesujących Cię obszarów działalności wymagają według Ciebie dodatkowych ustaleń bądź uszczegółowienia, masz do tego pełne prawa pozostając w bezpośrednim kontakcie z Twoim franczyzodawcą. Zawarte tam informacje pozwolą Ci w najdrobniejszych szczegółach opisać punkty biznes plany dotyczące: zakresu działalności Twojej firmy, opis rynku na którym będziesz działał, doboru odpowiedniej strategii marketingowej oraz analizy finansowej całego biznes planu.
Umowa franczyzy jest uwieńczeniem całego procesu rozpoczętego z chwilą przeczytania pakietu informacyjnego. Zawarte w niej punkty szczegółowo regulują organizacyjne aspekty Waszej współpracy. Wskazują na to co ci wolno a czego nie, zabezpieczając obie strony przed „niedogadanymi” sprawami, z których najczęściej w źle przygotowanych systemach wynikają niepotrzebne problemy. Poza wszystkimi zapisanymi i niezwykle ważnymi elementami umowy, zwróć baczną uwagę na czas jej trwania i zasady jej przedłużenia. Te punkty determinują w istotny sposób m.in. zasady i sposoby finansowania Twojej działalności. Dobrze skonstruowana umowa franczyzy zabezpiecza wybrany przez Ciebie w biznes planie sposób finansowania przedsięwzięcia i rozłożenie poszczególnych elementów analizy finansowej w dogodnym dla Ciebie czasie.
O metodach finansowania przedsięwzięć gospodarczych możesz m.in. przeczytać w artykule pt. „Za i przeciw założeniu działalności gospodarczej”.
Z wieloletniego doświadczenia wiesz zapewne, że im bardziej szczegółowo ułożysz swój plan, tym lepiej się on udaje. Mniej jest nieprzewidzianych wydarzeń, a nawet jeśli one występują, to w zakresie, który nie zagraża istnieniu Twojego przedsięwzięcia. Dlatego jest bardzo istotne, abyś pisał swój biznes plan według wcześniej przygotowanego zarysu tematycznego. W wielu źródłach możesz znaleźć przykładowe biznes plany, zarówno w formie ogólnej jak i opisowej. Przedstawiony poniżej plan jest jednym z przykładów dla biznesu opartego na franczyzie.
Jeżeli wstępnie zapoznałeś się z treścią podręcznika operacyjnego interesującego Cię systemu franczyzowego, zapewne po przeczytaniu spisu treści biznes planu już wiesz, że większość informacji możesz uzupełnić bezpośrednio na podstawie punktów tam zawartych. Pamiętaj jednak, że jest to Twój biznes, i zwiększone bezpieczeństwo jakie niesie ze sobą franczyza nie zwalnia Cię z zachowania rozsądku i ostrożności.
O atrakcyjności i powodzeniu nie świadczy jedynie marka Twojego franczyzodawcy. Jest wiele elementów, które są jedynie zależne od Ciebie. Oto nietóre z nich:
Wybór miejsca prowadzenia działalności jest jedną z najważniejszych decyzji, jakie stoją na Twojej drodze do prowadzenia własnego biznesu. Często dobra lokalizacja jest w stajnie zneutralizować negatywne czynniki wewnętrzne Twojego biznesu, np. słaby poziom obsługi klienta. Nic jednak nie trwa wiecznie, konkurencja nie śpi, masz po prostu więcej czasu aby takie błędy naprawić. Nie ma idealnej i uniwersalnej recepty na idealną lokalizację. Poza własną intuicją możesz oprzeć się na:
Nie lekceważ jej. Konkurencja jest motywatorem innowacyjności Twoich działań, może być też poważnym zagrożeniem dla Twojego biznesu. Pomimo posiadania wyłączności na prowadzenie przedsięwzięcia pod marką Twojego franczyzodawcy musisz pamiętać, że On, a więc i Ty nie działacie w próżni. Bardzo rzadko w okolicy Twojej lokalizacji nie spotkasz żadnego alternatywnego sprzedawcy podobnych produktów lub usług.
Zsynchronizowanie dostaw, planów sprzedaży, promocji, reklamy, szkoleń i innych elementów funkcjonowania przedsiębiorstwa wymaga właściwe dobranego personelu. Zorganizowany, właściwie zmotywowany i przeszkolony personel pod Twoim dowództwem jest jednym z kluczy do sukcesu, nie zaniedbuj go. Dbaj o dobrą organizację swojej pracy, staraj się delegować zadania niżej i konsekwentnie je rozliczaj, nie daj się zagonić w monotonię i rutynę. Nie strać czujności w obserwacjach czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Staraj się jak najwięcej rozmawiać z klientami i swoimi pracownikami, słuchając wszystkich uwag. Ludzie i ich zdanie są nieocenioną kopalnią wskazówek i pomysłów, które możesz wdrożyć pod warunkiem, że zorganizowany przez Ciebie czas Ci na to pozwoli.
Zaprezentowana dla Ciebie strategia marketingowa Twojego franczyzodawcy jest generalnie skuteczna i właściwa. Są jednak lokalne szczegóły, które jeśli znasz, powinieneś wykorzystać ustalając to z Twoim partnerem. Między innymi właśnie dlatego Twój franczyzodawca powierzył Ci prowadzenie tego biznesu. Znając lokalne uwarunkowania, nie wahaj się wykorzystywać swoich pomysłów i ulepszeń.
Zaprezentowany w pakiecie informacyjnym systemu franczyzowego model finansowy, aby był adekwatny do Twoich potrzeb wymaga większego uszczegółowienia. Zaprezentowane dane mogą być różne w odmiennych częściach kraju, a lokalna specyfika może również te dane zmieniać.
Bardzo dokładnie przeanalizuj koszty, nie zapomnij o wszystkich zobowiązaniach wynikających z umowy franczyzy (opłacie wstępnej, opłacie bieżącej i niekiedy marketingowej). Szczegółowo prześledź czy wszystkie założenia dotyczące poszczególnych elementów finansowych pokrywają się z realiami. Do najważniejszych składników kosztów, które zazwyczaj pochłaniają najwięcej kapitału należą:
- wynagrodzenia pracowników i zarządu;
- czynsz razem z opłatami eksploatacyjnymi;
- opłaty franczyzowe.
Wymienione składniki, stanowią niekiedy 95% wszystkich kosztów, staraj się więc aby były one dopasowane do realiów. Zawsze załóż, że w rzeczywistości potrzebujesz 10-20% większej rezerwy na nieprzewidziane wydatki.
W przychodach również nie poddawaj się nadmiernemu optymizmowi. Zawsze przy rozpoczynaniu działalności lepiej jest realizować minimalne plany sprzedaży, niż w nieskończoność gonić założony wysoki pułap sprzedaży dokładając po drodze z własnej kieszeni. Jeśli w ten sposób skonstruowany plan przychodów i kosztów się bilansuje – możesz spokojnie zastanowić się nad wysokością inwestycji, jaką musisz ponieść i skąd ewentualnie wziąć na nią środki finansowe. Źródeł finansowania jest sporo, chociażby bank i oferowany kredyt inwestycyjny, dla potrzeb którego tworzysz niniejszy biznes plan, choć nie licz na to, że jako przyszły franczyzobiorca zostaniesz potraktowany w preferencyjny sposób. Możesz zastosować model mieszany, część środków własnych a część pożyczonych. Można także poszukać wspólnika lub inwestora, który będzie oczekiwał udziału w zyskach. Możesz też zwrócić się do kliku funduszy pożyczkowych, zarówno prywatnych jak i państwowych, które udzielają środków finansowych na rozwój działalności. Zawsze jest też rodzina i znajomi.
Niezależnie jaką formę finansowania wybierzesz, niesie ona za sobą koszty związane z jej pozyskaniem, obsługą i finalną spłatą. Koszty te stanowią integralną część modelu finansowego. Ich uwzględnienie może uczynić zwrot z inwestycji dłuższym niż zakładałeś, staraj się więc aby żaden z elementów z przedstawionego biznes planu nie został przez Ciebie pominięty lub nieoszacowany.
Napisanie biznes planu nie jest rzeczą łatwą. Nie pisze się go również szybko. Samo napisanie kliku zdań o otoczeniu (rynku), w jakim będzie funkcjonowało Twoje przedsiębiorstwo wymaga wielu przemyśleń, obserwacji i analiz. Udostępnione przez franczyzodawcę materiały pomagają w skonstruowaniu obrazu sytuacji, który musi zostać przez Ciebie dogłębnie przeczytany i przeanalizowany w wielu kierunkach. Biznes oparty na franczyzie jest dużo mniej podatny na niepowodzenie, niż przedsięwzięcia własne tworzone od podstaw, ale jest to jednak biznes. Nie można go wiernie skopiować i bez wkładu pracy własnej prowadzić. Musisz być całkowicie w niego zaangażowany aby przynosił oczekiwane korzyści, często większe niż zakłada model finansowy rozsądnego franczyzodawcy. Mając na uwadze przyszły sukces, nie śpiesz się z przedwczesnym uznaniem napisanego biznes planu za zakończony. Zawsze daj sobie kilka dni na odpoczynek, po czym przeczytaj go kilkakrotnie celem nabrania właściwego dystansu. Wtedy możesz rozpoczynać kolejne kwitnące przedsięwzięcie biznesowe, czego z całego serca Ci życzymy.
Dołącz do newslettera
Pozostałe artykuły - Poradniki franczyzowe
Ważne linki
Na skróty
Katalog franczyz
Kwoty inwestycji
