Coraz więcej osób po pięćdziesiątym roku życia decyduje się na założenie własnej firmy. W ubiegłym roku ta grupa wiekowa uruchomiła około 35 tys. jednoosobowych działalności gospodarczych, co pokazuje, że przedsiębiorczość nie jest dziś domeną wyłącznie młodych.
– Mniej więcej 12 proc. wszystkich zakładanych działalności w Polsce to właśnie są te zakładane przez osoby, które ukończyły już 50. rok życia. Co więcej, trzeba też zwrócić uwagę, że firmy są zakładane również przez osoby w wieku emerytalnym. Mniej więcej 40 proc. w tej grupie to są firmy założone przez emerytów. Częściej w wieku emerytalnym na działalność gospodarczą decydują się kobiety niż mężczyźni – mówi Katarzyna Dębkowska, kierowniczka zespołu foresightu gospodarczego w Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Struktura płci w tej grupie jest wyraźnie zróżnicowana. O ile wśród przedsiębiorców 50+ kobiety stanowią około 40 proc., o tyle wśród osób zakładających firmy już w wieku emerytalnym ich udział rośnie do 63 proc.
Aktywność przedsiębiorcza osób po pięćdziesiątce w Polsce wypada korzystnie na tle Unii Europejskiej.
– Aktywność gospodarcza osób 50+ w Polsce nieco przewyższa średni unijny poziom. W Unii Europejskiej średnio jest to 18 proc., czyli 18 proc. osób w wieku 50+ aktywnych zawodowo decyduje się na prowadzenie działalności gospodarczej, natomiast w Polsce jest to 23 proc. Co więcej, jesteśmy na trzecim miejscu, biorąc pod uwagę wszystkie kraje unijne, wyprzedza nas Grecja i Włochy – wyjaśnia Katarzyna Dębkowska.
Jednocześnie polscy przedsiębiorcy 50+ rzadziej niż ich unijni odpowiednicy decydują się na zatrudnianie pracowników. W Polsce robi to 21 proc. firm z tej grupy, podczas gdy w Unii Europejskiej – 32 proc.
Decyzja o rozpoczęciu własnej działalności po pięćdziesiątce ma różne podłoże. Dużą rolę odgrywają osobiste predyspozycje, ale też sytuacja zawodowa, finansowa i rodzinna.
– Motywem, który najczęściej przyświeca przy zakładaniu firmy, jest poczucie niezależności. Aż 71 proc. wskazuje właśnie na to. Również obserwujemy czynniki świadczące o tym, że osoby starsze być może nie tyle chcą założyć działalność, ale muszą to zrobić. 63 proc. wskazuje, że założenie firmy było sposobem na zachowanie aktywności zawodowej po utracie pracy na etacie. Więc niewątpliwie tutaj to zjawisko ageizmu, które obserwujemy w stosunku do pracowników po pięćdziesiątce, być może też determinuje ten trend – mówi ekspertka Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Ponad połowa badanych wskazała, że własna firma pozwoliła im lepiej pogodzić życie zawodowe z prywatnym. Dla 62 proc. istotnym impulsem była perspektywa wyższych dochodów niż na etacie. Tyle samo osób podkreśliło, że decyzja o biznesie nie była wymuszona, lecz wynikała z chęci realizacji osobistych planów.
– Obserwujemy takie zjawisko, że właśnie po pięćdziesiątce dojrzewa w nas pomysł na to, że jeszcze jest czas na dokonanie jakiejś zmiany w swoim życiu, być może zrealizowanie swoich marzeń – mówi Katarzyna Dębkowska. – Tutaj też przebija taki motyw, że zakładając działalność, ta osoba dalej jeszcze ma możliwość spełniać swoje role społeczne, czyli na przykład opieki nad swoimi wnukami lub rodzicami.
Choć motywacje są silne, start nie zawsze jest łatwy. Najczęściej wskazywaną barierą było pozyskanie finansowania. Około połowa przedsiębiorców 50+ miała trudności z dostępem do kapitału zewnętrznego, brakowało im środków na promocję lub mierzyli się z wysokimi kosztami zatrudnienia. Część badanych zwracała też uwagę na przeszkody administracyjne oraz problemy z dotarciem do klientów.
– Przedsiębiorcy, którzy zakładają działalność już w wieku emerytalnym, bardzo dobrze się czują w realiach funkcjonowania rynku, mniej narzekają na bariery, które utrudniają im działalność, niż przedsiębiorcy młodsi od nich – mówi kierowniczka zespołu foresightu gospodarczego w PIE. – Z naszego raportu wynika, że przedsiębiorcy 50+ są zadowoleni z tego, że założyli swoją działalność.
Taką opinię wyraziło 70 proc. respondentów. Blisko 60 proc. wysoko lub bardzo wysoko oceniło swoje kompetencje przedsiębiorcze, szczególnie pracowitość i umiejętność komunikacji. Prawie 80 proc. zwróciło uwagę, że prowadzenie firmy wymaga stałego uczenia się i rozwijania nowych umiejętności. Podobny odsetek uznał, że własny biznes daje większą satysfakcję niż praca na etacie.
Eksperci PIE zauważają, że osoby po pięćdziesiątce rzadko podejmują decyzje biznesowe przypadkowo. Wybór branży częściej poprzedza analiza realnych szans rynkowych. Z danych ZUS przywoływanych w raporcie wynika, że najwięcej przedsiębiorców 50+ działa w handlu, opiece zdrowotnej i pomocy społecznej oraz w budownictwie.
– Bardzo zróżnicowane branże są wybierane przez osoby 50+. Jest pewne zróżnicowanie pod względem płci osób zakładających działalność: mężczyźni bardziej lokują się w budownictwie, kobiety bardziej w handlu. Ale także takie działalności jak zakwaterowanie i gastronomia czy np. kwestie związane z transportem to też są branże, które widzimy wśród tych działalności gospodarczych – wymienia Katarzyna Dębkowska.
Raport PIE pokazuje również, że 45 proc. firm założonych przez osoby 50+ działa na rynku krócej niż pięć lat, natomiast podobny odsetek utrzymuje się na nim od 10 do nawet 25 lat. To dowód na to, że przedsiębiorczość po pięćdziesiątce bywa zarówno nowym początkiem, jak i trwałym wyborem na długie lata.
Dołącz do newslettera
Ważne linki
Na skróty
Katalog franczyz
Kwoty inwestycji
