Małe sklepy coraz chętniej włączają się w system kaucji

Na sklepowych półkach pojawia się rosnąca liczba produktów oznaczonych symbolem „kaucja”. Dla kupującego oznacza to niewielką dopłatę przy kasie, którą można później odzyskać, oddając puste opakowanie. Choć obowiązek prowadzenia zbiórki dotyczy w praktyce wyłącznie sklepów powyżej 200 mkw., w system angażują się także mniejsze punkty. Żabka umożliwiła zwrot butelek i puszek – również tych nieobjętych kaucją – niemal we wszystkich swoich lokalach, a eksperci zauważają, że taka decyzja przynosi małym sklepom realne korzyści.

– Obowiązek pobierania kaucji dotyczy wszystkich jednostek handlu detalicznego i hurtowego, które mają w swojej ofercie napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym. Zatem pobierać kaucję od konsumenta musi każdy, kto oferuje takie napoje. Jeżeli chodzi o zwrot kaucji i przyjmowanie pustych opakowań po napojach, to ten obowiązek w pełnym zakresie mają jednostki handlu detalicznego i hurtowego o powierzchni sprzedaży powyżej 200 mkw. – mówi dr Krzysztof Hornicki, dyrektor ds. ochrony środowiska w OK Operator Kaucyjny. – Mniejszych sklepów ten obowiązek dotyczy wyłącznie w zakresie szklanych butelek wielokrotnego użytku, jeżeli posiadają takie produkty w swojej ofercie. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, żeby małe sklepy dobrowolnie włączyły się do systemu kaucyjnego również w zakresie butelek z tworzyw sztucznych i puszek metalowych.

Korzyści, które mogą przyciągnąć mniejszych przedsiębiorców

Zdaniem eksperta dobrowolne włączenie się do systemu to dla małych sklepów sposób na utrzymanie klientów i budowanie wizerunku odpowiedzialnego sprzedawcy.

– Jeżeli klienci nie będą mogli oddać opakowań w swoich ulubionych sklepach gminnych, wiejskich, osiedlowych, z pewnością pojadą do większych jednostek handlu, a jeżeli tam zwrócą opakowania, to również z pewnością zrobią tam zakupy – zaznacza dr Hornicki. – Poza tym małe sklepy przystępując do systemu kaucyjnego, wskazują, że dla nich kwestie środowiskowe szeroko pojęte, ekologiczne są istotne, a szeroko pojęty ruch zero waste jest aktualnie w społeczeństwie popularny.

Dodatkową zachętą mają być rozwiązania proponowane przez operatorów systemu: od mniejszych maszyn do zbiórki i możliwości ich wynajmu, po wsparcie prawne, doradztwo i cyfrowe narzędzia usprawniające rozliczanie kaucji i raportowanie.

– To wszystko powoduje, że wejście mniejszych sklepów jest realne i należy to traktować jako przewagę konkurencyjną i szansę, a nie jako zagrożenie – podkreśla przedstawiciel OK Operatora Kaucyjnego.

Żabka rozszerza możliwości zwrotów

Sieć Żabka prowadzi pilotaże związane ze zwrotem opakowań już ponad dwa lata – w tym czasie klienci oddali ponad 18 mln butelek i puszek. Teraz mogą zwracać zarówno opakowania kaucyjne, jak i niekaucyjne, a za każde z nich otrzymują korzyści w aplikacji.

– Za oba rodzaje opakowań klient jest wynagradzany dodatkowymi bonusami w aplikacji Żappka. W tej chwili prowadzimy akcję 50 żappsów za każde opakowanie, która trwa od 5 listopada do 2 grudnia. W przypadku opakowań kaucyjnych (butelki PET do 3 l, metalowe puszki do 1 l) klient otrzymuje zwrot kaucji w wysokości 50 gr, a za szklane butelki do 1,5 l – 1 zł. Jak klient może zobaczyć, że opakowanie jest kaucyjne? Na każdym opakowaniu kaucyjnym można znaleźć specjalny znaczek – prostokąt z informacją „kaucja” – mówi Joanna Kasowska z Żabka Polska. – Do tej pory wprowadziliśmy ponad 250 tys. opakowań ze znaczkiem kaucyjnym.

W sklepach sieci działa już ponad 2,5 tys. urządzeń do przyjmowania butelek i puszek, a tam, gdzie ich nie ma, zwroty realizują sprzedawcy. System generuje kod, dzięki któremu klient może odzyskać pieniądze lub pomniejszyć wartość zakupów.

– Klient nie musi okazać paragonu, może oddawać nie tylko te opakowania, które zakupi w naszym sklepie, ale także te zakupione w innych sklepach na rynku. Myślę, że to jest ogromna zmiana dla klienta – dodaje Kasowska.

System obejmie tysiące sklepów, a konsumenci stopniowo uczą się nowych zasad

Polska Izba Handlu szacuje, że w początkowej fazie system kaucyjny obejmie około 20–30 tys. sklepów. Do końca grudnia trwa okres przejściowy, podczas którego przedsiębiorcy dostosowują się do nowych wymogów – od oznaczeń opakowań po organizację miejsc do ich przyjmowania.

– Z jednej strony może się wydawać, że system kaucyjny rozwija się w Polsce powoli, ale wszystko idzie zgodnie z planem, przedsiębiorcy muszą mieć okres przejściowy, żeby wprowadzić do obrotu wszystkie napoje, które stanowią ich stany magazynowe. Z drugiej strony konsumenci też uczą się systemu kaucyjnego i jest to łatwiejsze w tych jednostkach handlu, które lepiej przygotowały się do systemu – komentuje dr Hornicki. – Jednym z naszych akcjonariuszy jest sieć handlowa Lidl, która już od wielu miesięcy edukuje konsumentów [...]. Wszystkie sklepy Lidl w Polsce posiadają butelkomaty [...].

System ma docelowo zmniejszyć liczbę odpadów i zwiększyć skuteczność selektywnej zbiórki surowców, realizując unijne cele gospodarki obiegu zamkniętego. Jednocześnie powinien zachęcić klientów do bardziej odpowiedzialnych wyborów podczas codziennych zakupów.