Ciche wycofanie z pracy – skąd bierze się brak zaangażowania pracowników?

Termin quiet quitting, określany jako „ciche wycofanie się”, opisuje postawę pracowników, którzy ograniczają swoje działania wyłącznie do podstawowego zakresu obowiązków. Nie wykazują inicjatywy, nie angażują się emocjonalnie w pracę, stronią od dodatkowych wyzwań i unikają odpowiedzialności za większe projekty. Coraz częściej pojawia się pytanie, czy organizacje są w stanie zatrzymać najbardziej wartościowych członków zespołów i co powinny zrobić, aby to osiągnąć.

Badania Gallupa pokazują, że zjawisko stopniowego spadku zaangażowania dotyczy już co najmniej połowy pracowników w Stanach Zjednoczonych. Szczególnie mocno odczuwają je młodsze pokolenia, w tym generacja Z, u których obserwuje się obniżenie satysfakcji z pracy. Dodatkowym czynnikiem była pandemia – dla wielu młodych osób oznaczała ona utratę poczucia wsparcia ze strony przełożonych oraz mniejsze możliwości rozwoju zawodowego.

Quiet quitting a zjawisko wypalenia zawodowego

Quiet quitting odnosi się do rezygnacji z ponadstandardowego zaangażowania i dodatkowych obowiązków. Wypalenie zawodowe natomiast to stan psychiczny objawiający się zmęczeniem, apatią, frustracją oraz znacznym spadkiem satysfakcji z wykonywanej pracy.

„Wypalenie zawodowe, znane również jako burnout, może pojawić się u pracowników na różnych poziomach zawodowych i branżach. Najczęściej w wyniku długotrwałego i nadmiernego stresu związanego z pracą, często wynikającego z niezdolności do osiągnięcia równowagi między wymaganiami zawodowymi a prywatnymi. Pracownicy cierpiący na wypalenie często mają trudności w skoncentrowaniu się na zadaniach, a także mogą odczuwać fizyczne objawy, takie jak bóle głowy czy problemy ze snem. Quiet quitting może być częstym efektem wypalenia zawodowego” – mówi Zuzanna Drymer-Karpińska, Ekspert ds. well-being W&W Consulting.

Skąd bierze się quiet quitting?

Do najczęściej wskazywanych przyczyn tego zjawiska należą:

1. Wypalenie zawodowe – długotrwałe przeciążenie pracą prowadzi do utraty motywacji.
2. Brak motywatorów – niedostateczne uznanie i brak adekwatnych nagród za wykonywaną pracę.
3. Przepracowanie – nadmiar zadań, częste nadgodziny i zaburzona równowaga między życiem zawodowym a prywatnym.
4. Problemy komunikacyjne – trudności w relacjach z przełożonymi i zespołem oraz brak realnego wsparcia.
5. Ograniczone możliwości rozwoju – brak perspektyw awansu, monotonia i brak nowych wyzwań.
6. Nieadekwatne wynagrodzenie – poczucie niesprawiedliwości finansowej w stosunku do wysiłku.
7. Konflikty w pracy – napięcia w zespole wpływające na niechęć do współpracy i spadek zaangażowania.

„Przyczyny quiet quittingu mogą być różne dla każdej osoby, a ich właściwa identyfikacja jest kluczowa dla zapobiegania temu zjawisku i tworzenia bardziej zadowalającej atmosfery w miejscu pracy. Dobrym podejściem jest dbanie o dobre warunki pracy, wspieranie rozwoju zawodowego, uznawanie wysiłków pracowników oraz otwarta komunikacja między pracownikami a zarządem” – dodaje Zuzanna Drymer-Karpińska.

Pierwsze sygnały ostrzegawcze – jak rozpoznać quiet quitting?

Początkowe objawy bywają nieoczywiste, dlatego warto zwrócić uwagę na takie zmiany jak:

1. Wyraźne obniżenie zaangażowania w codzienne obowiązki.
2. Brak inicjatywy i pomysłów, rezygnacja z udziału w projektach.
3. Spadek wydajności pracy.
4. Wycofanie się z kontaktów społecznych w zespole.
5. Częstsze nieobecności, urlopy lub zwolnienia lekarskie.
6. Pogorszenie jakości realizowanych zadań.
7. Objawy stresu, niepokoju, lęku lub depresji.
8. Narastający cynizm, krytycyzm i częste narzekanie.

Warto pamiętać, że u różnych osób symptomy te mogą przyjmować odmienne formy.

Liczby, które nie pozostawiają wątpliwości

Raport płacowy Hays Poland wskazuje, że tylko 52% pracowników deklaruje zadowolenie z obecnego miejsca pracy. Jednocześnie 38% planuje zmianę pracodawcy lub kierunku kariery. W tym samym czasie 87% firm zamierza prowadzić rekrutacje, a 72% przewiduje trudności w pozyskaniu odpowiednich kandydatów.

„Te dane wskazują na problemy: odczucie niskiej satysfakcji z pracy, znacząca rotacja pracowników oraz trudności z rekrutacją na rynku pracy. Istnieje związek między tymi danymi a zjawiskami Quiet quitting i wypaleniem zawodowym. Wielu pracowników może czuć się niezadowolonych i wypalonych, co sprawia, że rozważają zmianę pracy lub ścieżki kariery. Ponadto, wypalenie zawodowe może negatywnie wpłynąć na bezpieczeństwo i higienę pracy. Pracownicy dotknięci tym zjawiskiem mogą być mniej skupieni, bardziej rozkojarzeni i mogą mieć trudności w podejmowaniu właściwych decyzji, co zwiększa ryzyko wystąpienia błędów, wypadków i urazów w miejscu pracy. Dodatkowo, wypaleni pracownicy mogą być bardziej podatni na stany lękowe, depresję i inne problemy zdrowotne, co może wpłynąć na ich zdolność do wykonywania pracy w sposób bezpieczny” – mówi Magdalena Włastowska, Ekspert ds. rozwoju biznesu W&W Consulting.

Nowe podejście do zaangażowania pracowników

Zapobieganie quiet quittingowi i wypaleniu zawodowemu wymaga skupienia się na zarządzaniu stresem oraz budowaniu zdrowego środowiska pracy.

„Dbanie o zdrowe środowisko pracy, które promuje odpowiednie wsparcie i komunikację między pracownikami, może pomóc w zapobieganiu wypaleniu i poprawie ogólnego zadowolenia pracowników. Gallup sugeruje, że jednym z możliwych rozwiązań jest przeprowadzanie przez przełożonych cotygodniowych rozmów z każdym członkiem zespołu, trwających 15–30 minut. Efektywne zarządzanie pracownikami wymaga od menedżerów przejęcia odpowiedzialności za dobrostan i współpracę w zespole. Kluczowym elementem jest umożliwienie pracownikom zrozumienia, jak ich wkład w pracę jest ważny i wpływa na osiąganie celów organizacji. Aby poprawić zaangażowanie pracowników i budować korzystną kulturę pracy, menedżerowie powinni bardziej aktywnie zaangażować się w zrozumienie potrzeb swoich podwładnych oraz wspierać ich rozwój zawodowy. Działania te mają na celu zbudowanie mocniejszych relacji, zwiększenie motywacji pracowników i zwiększenie efektywności pracy zespołu. Ponadto, promowanie oraz zachęcanie do work-life balance, czyli zachowania równowagi między życiem zawodowym a osobistym, umożliwia pracownikom odzyskanie energii i motywacji, co przekłada się na wyższą wydajność i satysfakcję z wykonywanej pracy” – podsumowuje Zuzanna Drymer-Karpińska.

Proaktywne dbanie o dobrostan zespołów, inwestowanie w programy wsparcia, rozwój kompetencji oraz bezpieczeństwo i higienę pracy przynosi długofalowe korzyści. Zarówno pracownicy, jak i organizacje zyskują wtedy stabilność, większe zaangażowanie i lepsze warunki do dalszego rozwoju.