Na franczyzę postawiło już 20 tysięcy kupców

Konsolidacja w branży sklepów ogólnospożywczych postępuje, ale wciąż więcej placówek działa niezależnie niż w sieciach.

Z raportu Akademii Rozwoju Systemów Sieciowych wynika, że w ramach sieci franczyzowych zrzeszonych jest ok. 20 tysięcy sklepów ogólnospożywczych (bez uwzględnienia sklepów specjalistycznych), z czego ok. 4 tysięcy działa na zasadzie franczyzy klasycznej (często nazywanej twardą franczyzą), a ok. 16 tysięcy to sklepy współpracujące na zasadzie tzw. miękkiej franczyzy. Dodatkowo w ramach pozostałych sieci (wyłącznie sklepy własne, sklepy spółdzielcze etc.) działa kolejne 12 tysięcy placówek.

Na rynku wciąż jednak pozostaje w granicach 55-60 tysięcy niezależnych sklepów ogólnospożywczych nienależących do żadnej sieci.  To o nie toczy się walka wśród ok. 60 sieci franczyzowych obecnych na polskim rynku. Jednak tylko kilka sieci może się pochwalić wyjątkowo dużą skutecznością w przyciąganiu kolejnych partnerów. Powyżej 1000 sklepów zrzesza tylko sześć sieci, powyżej 100 sklepów – 24 sieci. Ponad połowa sieci franczyzowych działających w tej branży liczy mniej niż 100 placówek. Ich istnienie, rozwój oraz w wielu przypadkach mocna lokalnie pozycja świadczy jednak o tym, że polscy kupcy cenią nie tylko dużych i silnych operatorów budujących sieci ogólnopolskie, ale także lokalne inicjatywy zapewniające im zazwyczaj poczucie większej niezależności.

Jeszcze w 2009 roku prawidłowością, jaką dało się zaobserwować w kwestii rozwoju poszczególnych sieci, było przyłączanie największej ilości sklepów przez największe z nich. W minionym roku jednak nie wszystkie największe sieci odnotowały wzrost liczby placówek, a w kilku przypadkach był on śladowy.

Największe sieci sklepów ogólnospożywczych

* w 2009 r. sieci Sklep Polski (ok. 220 sklepów), Dobry Sklep (ok. 80) i Poziomka (ok. 180) działały niezależnie, zaś sieć Kropka powstała dopiero w 2010 r. i wspólnie z pozostałymi wymienionymi sieciami weszła w struktury Detalu Polskiego

Pierwsza dziesiątka największych sieci w branży sklepów ogólnospożywczych zrzesza ponad 15 tys. sklepów, tj. ok. 75 proc. placówek, których właściciele zdecydowali się na przystąpienie do tego rodzaju organizacji. Mimo to mniejsze projekty wcale nie są skazane na porażkę. Wręcz przeciwnie, wciąż rosną w siłę. Na rynku powstają także nowe systemy franczyzowe, jak np. najnowszy projekt Makro Cash & Carry pod marką Odido czy też mocno odświeżona i dopiero od ok. roku intensywnie promowana oferta Carrefoura – Carrefour express. Nowe projekty rodzą się też na rynkach lokalnych.

- Ilość sieci zrzeszających mniej niż 100 placówek, powstawanie nowych sieci lokalnych, rozwój niewielkich sieci własnych poprzez franczyzę wyraźnie wskazuje, że model europejskiej konsolidacji, w którym na rynku pozostaje tylko kilka podmiotów, w warunkach polskich długo nie będzie miał miejsca. Tradycjonalizm konsumentów, przywiązanie do sklepu, wygoda czy wręcz lokalny patriotyzm decydują o tym, że sklepy tradycyjne tak szybko nie znikną z polskiego rynku spożywczego - mówi Adam Wroczyński, dyrektor ds. projektów w Akademii Rozwoju Systemów Sieciowych.

Faktem jednak jest, że ich ogólna liczba z roku na rok topnieje o kilka tysięcy. I trend ten nadal będzie postępował ze względu na ekspansję prowadzoną przez sieci dyskontów oraz międzynarodowych hiper- i supermarketów. Najprawdopodobniej więc kolejne kilkanaście tysięcy  placówek w najbliższych latach zniknie z rynku. Konieczność obrony swoich interesów oraz chęć przetrwania skłonią właścicieli sklepów do szukania wsparcia w sieciach. Można więc spodziewać się dalszego rozwoju sieci franczyzowych w Polsce, a także powstawania nowych projektów tego typu. Widać bowiem, że dotychczasowe propozycje wciąż nie zawierają oferty odpowiadającej na potrzeby dużej części polskich kupców.

Próbą odpowiedzi na te różnorodne potrzeby jest coraz większa dywersyfikacja proponowanych rozwiązań w ramach tych samych sieci. Większość kupców preferuje luźne powiązania i większą niezależność (tzw. miękka franczyza), ale kształtuje się też coraz bardziej wyraźna grupa kupców gotowych na szerzej zakrojoną współpracę i rezygnację z owej niezależności w zamian za biznesowe korzyści (tzw. twarda franczyza). Wszyscy najwięksi oferują już obie formuły współpracy (a niektórzy mają nawet więcej wariantów), a za ich przykładem idą także mniejsze podmioty.

- Rosnąca ilość partnerskich ofert współpracy, w których niezależność pojedynczego detalisty stawiana jest jako jedna z najwyższych wartości, to odpowiedź na rosnące potrzeby właścicieli sklepów, którzy nie chcą ściśle wiązać współpracy w ramach jednolitych standardów, jednocześnie dostrzegając, że samodzielny byt sklepu jest coraz trudniejszy. Z drugiej jednak strony, trend zmiany zasad współpracy w ramach wielu sieci na twardsze pokazuje, że swobodne powiązania między sklepami w dłuższej perspektywie są mało skuteczne.  Wielu kupców dostrzega już zalety prawdziwej, pełnej franczyzy. Taki system to bowiem nie tylko obligatoryjne źródła dostaw, ale także koordynacja warunków handlowych oraz źródeł zaopatrzenia, zarządzanie asortymentem, merchandising, działania marketingowe i reklamowe, integracja informatyczna, szkolenia, wdrażanie standardów obsługi klienta, kontroling operacyjny i finansowy sklepu, a także obsługa procesu inwestycyjnego budowy bądź adaptacji lokalu, w którym znajdować się będzie sklep franczyzowy – wyjaśnia Adam Wroczyński.

Z szacunków ARSS wynika, że na koniec 2011 roku w ramach sieci franczyzowych będzie działać ok. 23,5 tys. sklepów ogólnospożywczych, w tym ok. 4900 na zasadach franczyzy klasycznej. Można się spodziewać, że najbardziej urosną takie sieci jak abc, Odido, Żabka, Lewiatan, Nasz Sklep, Detal Polski (Kropka, Sklep Polski, Dobry Sklep, Poziomka), Eden i Carrefour express. Każda z wymienionych sieci ma ambicję przyłączyć od 200 do 500 sklepów. Plany wielu mniejszych sieci opiewają na 50-100 otwarć, w tym m.in. Delikatesów Centrum, Rabatu Detal, Słoneczka, Freshmarketu, PGS (Top Market, Minuta8, Delica) czy Koniczynki.

Joanna Cabaj - Bonicka

Zobacz nasz katalog sieci franczyzowych i upewnij się która franczyza będzie dla Ciebie najlepsza.