Przedsiębiorca, który korzysta z franczyzy, powinien wiedzieć, jakie są jego prawa i obowiązki jako franczyzobiorcy. Stosunki pomiędzy nim a franczyzodawcą należy opisać w umowie. Dzięki temu obie strony uzyskują dokument, który reguluje wszystkie newralgiczne kwestie. Co powinna zawierać umowa franczyzy? Czy strony mogą swobodnie kształtować jej treść?
Umowa franczyzowa to dokument, który kompleksowo opisuje transakcję zawieraną między franczyzodawcą a franczyzobiorcą. Należy od umów nienazwanych – nie jest regulowana przepisami Kodeksu cywilnego. To powoduje, że strony mają swobodę w zakresie kształtowania treści tego dokumentu, ale to nie oznacza dowolności – chodzi tutaj choćby o sprzeciwianie się zasadom współżycia społecznego czy przepisom.
Już za kadencji poprzedniego rządu rozpoczęto prace nad uchwaleniem ustawy franczyzowej, która by regulowała m.in. kwestię umowy. Jednak nie wprowadzano nowych przepisów. Nie wiadomo, czy w najbliższym czasie pojawią się takie regulacje i jakie one będą.
Umowy franczyzowe powinny być sprawiedliwe, dokładnie określać zobowiązania stron i mechanizmy kontrolne, a ponadto:
Umowy franchisingowe stanowią zabezpieczenie dla obu stron w razie, gdyby współpraca nie układała się po ich myśli. Przedsiębiorcy powinni zdawać sobie sprawę, jakie są zalety i wady franczyzy. Prowadzenie działalności na takiej zasadzie otwiera wiele możliwości, ale trzeba się też przygotować na ryzyko, że nie wszystko pójdzie zgodnie z oczekiwaniami i przygotować umowę tak, aby uwzględnić specyfikę danej działalności.
Nie istnieje uniwersalny dokument, który można zastosować w przypadku każdej franczyzy. Umowa franchisingowa powinna być przygotowana indywidualnie dla danej działalności. Warto przeczytać nasze wywiady, aby dowiedzieć się więcej o tym, jak funkcjonują różne systemy franczyzowe.
Wiemy już, co to jest umowa franchisingu. Kluczową rolę odgrywa opracowanie takiego dokumentu, który reguluje wszystkie istotne kwestie i żadnej w nim nie pominięto. O czym trzeba pamiętać, przygotowując tę umowę?
Chodzi zarówno o znaki towarowe, nazwy handlowe czy materiały objęte prawami autorskimi, jak i know-how franczyzodawcy. Franczyzobiorca musi wiedzieć, jaki jest zakres przyznawanych praw w zakresie korzystania z wymienionych elementów oraz na jakim terytorium może działać.
W ramach umowy franchisingowej należy określić świadczenia początkowe ze strony franczyzodawcy na rzecz franczyzobiorcy m.in. w zakresie przystąpienia do systemu, przeszkolenia i wyposażenia tak, aby franczyzobiorca mógł prowadzić działalność. Trzeba też doprecyzować, jakie świadczenia franczyzodawca będzie realizować w przyszłości.
Umowy franczyzowe powinny obejmować wszystkie obciążenie finansowe związane z rozpoczęciem działalności i jej prowadzeniem zgodnie z wymaganiami franczyzodawcy. To także kwestie dotyczące dostosowania się do systemu rozliczeniowego i administracyjnego sieci franczyzowej.
Kontrolowanie, w jaki sposób franczyzobiorca realizuje umowę, jest ważne dla obu stron. Dokument powinien zawierać jego zobowiązania, a podręcznik operacyjny wyjaśniać, jak powinny być one wykonywane. Jeśli jeden z franczyzobiorców nie przestrzega standardów, może to negatywnie wpływać na całą sieć.
Umowa franczyzy powinna dawać franczyzobiorcy możliwość zbycia jego firmy, przy czym powinno to się odbywać pod kontrolą franczyzodawcy, który musi zweryfikować zainteresowanego przejęciem. W dokumencie powinny być określone kryteria, na podstawie których będzie oceniany nabywca, a także procedury. Zdarza się, że franczyzodawca zastrzega w umowie prawo pierwokupu, gdyby franczyzobiorca chciał sprzedać firmę. Dokument nie powinien zawierać zapisów, które umożliwiają przejęcie biznesu franczyzobiorcy poniżej jego wartości rynkowej.
Umowa franchisingowa powinna uwzględniać również takie ryzyko. Warto umieścić w dokumencie postanowienia, zgodnie z którymi franczyzodawca zabezpieczy przedsiębiorstwo franczyzobiorcy jako aktywa do spieniężenia lub przejęcia przez spadkobierców. Franchising powinien dawać możliwość dziedziczenia.
W ramach prowadzonej działalności mogą pojawić się konflikty. Umowa powinna opisywać, na jakiej zasadzie rozwiązywane są spory. Zastosowanie może mieć tutaj arbitraż, czyli prywatne postępowanie przed arbitrami wybranymi przez strony. To umożliwia wybór osób, które mają specjalistyczną wiedzę w zakresie, którego dotyczy postępowanie. Inną możliwością jest rozwiązanie sporu w toku postępowania przed sądem powszechnym.
Umowa franchisingu powinna zawierać zapis o możliwości rozwiązania, jeśli franczyzobiorca naruszy jej postanowienia. Przeważnie, jeśli to drobne uchybienia, może je naprawić, aby nie doszło do zakończenia umowy. Jeżeli jednak będą się powtarzać, rozwiązanie umowy może być nieuniknione.
Umowa powinna zawierać kroki, które musi podjąć franczyzobiorca, jeśli dojdzie do jej zakończenia. Nie może być już kojarzony z franczyzodawcą. To oznacza, że musi zaprzestać korzystania ze znaku towarowego, nazwy handlowej i innych zastrzeżonych praw własności, które należą do franczyzodawcy. Franczyzobiorca nie może w stosunku do niego podejmować działalności konkurencyjnej ani korzystać z know-how udostępnionego mu w ramach umowy przez franczyzodawcę.
Jak najbardziej można korzystać z przykładowej umowy franczyzy, ale tylko w podstawowym zakresie. Dokument trzeba dopasować do specyfiki danej działalności. W każdym przypadku zakres praw i obowiązków stron może być inny. Aby dowiedzieć się więcej szczegółów na temat możliwych zapisów, warto przeczytać nasze poradniki na temat franczyzy. Pokazujemy w nich różne przypadki i możliwe rozwiązania.
Dołącz do newslettera
Pozostałe artykuły - Aktualności
Ważne linki
Na skróty
Katalog franczyz
Kwoty inwestycji
