Zasady karania menedżerów przez Prezesa UOKIK

Nie tylko firmom grożą sankcje za stosowanie praktyk ograniczających konkurencję - przepisy dopuszczają nakładanie kar finansowych do wysokości 2 mln zł także na osoby zarządzające, które umyślnie dopuściły do zawarcia porozumień ograniczających konkurencję.

Prezes UOKiK stoi na straży interesów polskich konsumentów i przedsiębiorców oraz wspiera konkurencyjność polskiej gospodarki. Porozumienia ograniczające konkurencję zagrażają tym interesom i jeżeli osoby zarządzające umyślnie doprowadziły np. do zawarcia zmowy cenowej lub podziałowej, to muszą ponieść konsekwencje finansowe swojego działania. Wpływ menedżera na powstanie naruszenia czy stopień szkodliwości jego działań lub zaniechań może być różny. Dlatego w procesie ustalania wysokości kary zostaną uwzględnione wszystkie ważne czynniki tak, aby kara była sprawiedliwa – mówi Tomasz Chróstny, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Etapy ustalania kary

Mając na celu dochowanie wymogu proporcjonalności, wysokość kary będzie ustalana w kilku etapach, które uwzględniają zarówno okoliczności obiektywne, jak i subiektywne. W pierwszej kolejności Prezes UOKiK weźmie pod uwagę charakter naruszenia – jego wagę, skutki, a także skalę. Na tej podstawie ustali kwotę bazową, która będzie służyła dalszemu określeniu wysokości kary. Najdotkliwiej karane będzie dokonywanie ustaleń między konkurentami. Niemniej Prezes UOKiK ma zamiar traktować w sposób surowy również niektóre kategorie porozumień dotyczących relacji między przedsiębiorcami działającymi na różnych szczeblach obrotu (np. producent-hurtownik, hurtownik-detalista). Takimi porozumieniami dotyczącymi różnych szczebli obrotu mogą być np. ustalanie minimalnych cen odsprzedaży (np. sklep sportowy przystaje na to, że nie będzie sprzedawał rowerów poniżej ceny wskazanej przez producenta) i zakaz sprzedaży pasywnej (np. sklep ze sprzętem elektronicznym zgadza się, że nie będzie sprzedawał komputerów określonego producenta konsumentom, którzy zgłoszą się do niego z innego obszaru niż wskazany przez tego producenta).

Prezes Urzędu będzie miał na względzie, że możliwe jest, że w warunkach konkretnej sprawy naruszenie zasadniczo wpisujące się do kategorii np. poważnych może mieć bardziej istotny charakter niż naruszenie zaliczane przez wzgląd na swój ogólny charakter do naruszeń np. bardzo poważnych. Powyższe może wynikać z faktu, że w warunkach konkretnej sprawy naruszenie należące do kategorii np. naruszeń poważnych mogło mieć w praktyce większą skalę niż naruszenie zaliczane do kategorii bardzo poważnych. W konsekwencji w zależności od typu naruszenia Prezes Urzędu wybierze kwotę bazową kary w następujących przedziałach:

Typ naruszenia Przedział dla kwoty bazowej

Bardzo poważne 75 000 – 300 000 zł
Poważne 50 000 – 100 000 zł
Pozostałe 10 000 – 75 000 zł

Wybierając wartość z powyższych przedziałów, Prezes Urzędu będzie miał na względzie jak istotne znaczenie w obrębie danej kategorii miało oceniane naruszenie. Prezes Urzędu będzie określał kwoty bazowe bliższe górnych granic wskazanych wyżej przedziałów w przypadku naruszeń o większym antykonkurencyjnym potencjale.

Wybrana przez Prezesa Urzędu wartość będzie stanowiła kwotę podstawową i będzie podlegała dalszym dostosowaniom na kolejnych etapach rozważania stosownego wymiaru kary pieniężnej.

Kolejna ważna przesłanka do ustalenia wysokości kary to wpływ menedżera na naruszenie: wysoki, średni lub umiarkowany. W następnym kroku Prezes UOKiK uwzględni okoliczności obciążające i łagodzące. Wśród tych pierwszych są np. rola organizatora, znaczne korzyści uzyskane przez menedżera, wywieranie presji na inne osoby w celu dokonania naruszenia, a także dokonanie już wcześniej podobnego naruszenia. Okoliczności łagodzące to m.in. działanie pod przymusem czy współpraca z UOKiK podczas postępowania.

Na wysokość sankcji będzie mieć też wpływ okres naruszenia, za który odpowiada menedżer. Prezes UOKiK sprawdzi także, czy osoba zarządzająca nie łamała już wcześniej ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Chodzi o naruszenia innego rodzaju niż to, za które obecnie odpowiada (podobne przewinienia zostały już uwzględnione jako okoliczności obciążające).

Na koniec Prezes UOKiK zbada, czy sankcja jest adekwatna w stosunku do przychodów menedżera i czy będzie mieć charakter odstraszający. Upewni się też, czy ustalona kwota nie przekracza maksymalnego wymiaru kary wynoszącej 2 mln zł. Wszystkie te etapy mają doprowadzić do wydania decyzji, w której nałożona kara będzie sprawiedliwa.

W tej chwili prowadzimy 4 postępowania antymonopolowe, w których badamy działania i zaniechania łącznie 19 osób zarządzających. Jeszcze w 2020 roku można się spodziewać decyzji zawierających kary finansowe dla menedżerów – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Program łagodzenia kar

Dotkliwych sankcji można uniknąć dzięki programowi łagodzenia kar (leniency). Daje on przedsiębiorcy, a także menadżerom uczestniczącym w nielegalnym porozumieniu, szansę zyskania statusu „świadka koronnego”. Pozwala to na uniknięcie kary pieniężnej lub jej obniżenie. Z programu można skorzystać pod warunkiem współpracy z UOKiK oraz dostarczenia dowodów lub informacji dotyczących niedozwolonego porozumienia.

Zobacz nasz katalog sieci franczyzowych i upewnij się która franczyza będzie dla Ciebie najlepsza.