Polski rynek franczyzowy 2008

Pisaliśmy już o tym, że Akademia Rozwoju Systemów Sieciowych przeprowadziła badanie rynku systemów sieciowych (sieci franczyzowe, agencyjne, partnerskie i dystrybucyjne) w Polsce. Ze względu na duże zainteresowanie tym raportem ponownie przedstawiamy wyniki II edycji Raportu o rynku franczyzowym.

Celem badania było porównanie wybranych zagadnień rozwoju systemów sieciowych na rynku krajowym i na rynkach europejskich, obserwacja trendów, dynamiki i kierunków rozwoju rodzimych i międzynarodowych sieci w Polsce oraz zestawienie najnowszych danych z otrzymanymi w poprzedniej edycji badania.

Optymistyczny rozwój
W porównaniu do lat ubiegłych, w dalszym ciągu dynamicznie przybywa nowych sieci w Polsce. Sieci już istniejące otwierają nowe punkty, zawierają umowy z nowymi partnerami oraz deklarują zmiany jakościowe, a część z nich ekspansję zagraniczną. 58% respondentów podało skwantyfikowane odpowiedzi, z których wynika, że sieci rozwiną się w tym roku średnio o 19 placówek. 10 sieci nie planuje nowych otwarć i jest to najczęściej związane z jakościowym rozwojem sieci (reorganizacje lub zmiany w strukturach sieci), a 7 sieci planuje ekspansję zagraniczną.
W kwietniu 2008 roku było prawie 500 systemów sieciowych (franczyzowych, agencyjnych, dystrybucyjnych).
Powodzeniu prowadzenia działalności w oparciu o franchising sprzyjają takie dane, jak fakt, że franczyza niesie ze sobą znacznie mniejsze ryzyko niepowodzenia inwestycyjnego, a franczyzobiorcy korzystają ze sprawdzonej przez operatora sieci formuły biznesowej. Badania wskazują, że zamknięcia jednostek franczyzowych, agencyjnych czy dystrybucyjnych najczęściej nie są związane z błędami biznesowymi operatora sieci tylko głównie są to powody osobiste partnerów, wyjazdy zagraniczne czy recesja w danej branży, która to w równym stopniu wpływa na prowadzenie franczyzowej, jak i każdej innej działalności gospodarczej.

Bariery dla rozwoju franczyzy i systemów sieciowych
Nie jest zaskoczeniem, że aż 50% wskazań na bariery ograniczające rozwój franchisingu padło na brak finansowania dla franczyzy, czyli brak specjalnych produktów bankowych dedykowanych dla osób rozpoczynających działalność. Ciekawe jest, że wiele banków samych wykorzystuje franchising, jako sposób na rozwój swojej sieci, ale nie dysponują produktami, które by ułatwiły rozpoczęcie prowadzenia działalności przedsiębiorcy, który decyduje się przecież na prowadzenie sprawdzonego już w praktyce biznesu. Jest to sytuacja całkowicie odmienna niż na dojrzałych, europejskich czy światowych rynkach franczyzowych. Poza tym, mamy do czynienia z wysokim, jak na realia finansowe społeczeństwa polskiego, średnim kosztem przystąpienia do sieci, który wynosi 242 000 złotych.
Kolejną wskazaną przez badanych barierą dla rozwoju przedsiębiorczości w Polsce jest brak odpowiednich lokalizacji. Skończona ilość atrakcyjnych lokali, wysokie czynsze oraz niechęć centrów handlowych do rozmów z pojedynczymi partnerami systemów sieciowych skutecznie ograniczają rozwój franchisingu.
Dodatkową przeszkodę, która charakteryzuje młode, dopiero rozpoczynające tworzenie sieci franchisingowej firmy, jest ich częsta skłonność do pobierania wyższej opłaty licencyjnej za przystąpienie do sieci i wyższej opłaty bieżącej niż to robią znane, duże i bardziej doświadczone marki. Prawda jest taka, że potencjalny kandydat na partnera woli zainwestować mniej, w licencję lepiej znanej na rynku marki, która zagwarantuje mu więcej klientów.

Główne problemy we współpracy z partnerami
Współpraca na linii franczyzodawca – franczyzobiorca nie zawsze przebiega idealnie. Problemem, na który często skarżą się operatorzy sieci jest kłopot z utrzymaniem standardów sieci przy jednoczesnej dużej rotacji personelu pracującego w placówkach handlowo-usługowych.  Jest to poważną przeszkodą w zachowaniu jednolitego, zgodnego z wartościami marki, wizerunku w wielu sieciach. Stosowana powszechnie, na rozwiniętych rynkach franczyzowych, forma kontroli w postaci badania „Tajemniczy Klient” w polskich systemach sieciowych jest wciąż rzadkością.
Dodatkowo, brak osobistego zaangażowania partnerów w prowadzenie punktów sieciowych i traktowanie ich jako dodatkowego źródła utrzymania, stanowi coraz poważniejszą trudność we współpracy operatora sieci z partnerami.

Pozyskiwanie partnerów systemów sieciowych
Podobnie jak na rozwiniętych rynkach franczyzowych internet jest w Polsce głównym, a zarazem bardzo skutecznym, kanałem rekrutacyjnym dla przeważającej liczby operatorów systemów sieciowych.
Przeciwnie jest w przypadku targów franczyzowych i proporcja zgłoszeń w stosunku do kosztów wystawienniczych okazała się niekorzystna w przypadku połowy respondentów deklarujących udział w targach.
Zaskakująco mało sieci korzysta z prostej i atrakcyjnej kosztowo formy pozyskiwania partnerów, jaką stanowi reklama w punktach sieci.

Pozyskiwanie partnerów systemów sieciowych
Idealny kandydat na partnera to osoba posiadająca kapitał, która chce zaangażować się osobiście w prowadzenie punktu, otwarta, przedsiębiorcza, posiadająca zdolności menadżerskie i lokal, w którym podejmie działalność. Większość operatorów systemów sieciowych zatrudnia osoby zajmujące się tylko i wyłącznie rozwojem sieci.
Podsumowanie, czyli franczyza tak, ale…
Polski rynek systemów sieciowych jest w dalszym ciągu nieuporządkowany. Już samo zawirowanie wokół poprawnej formy słowa „franczyza” powoduje wiele zamieszania. Wciąż bardzo często franczyza jest mylona z franszyzą /terminem ubezpieczeniowym/ i nazywana niepoprawnie „franczyzingiem” czy „franchyzną”.
Poza tym, zarówno brak uregulowania prawnego franchisingu, jak i brak finansowania, czy też niedostateczna wiedza na temat prowadzenia działalności w systemie franczyzowym powodują, że w powszechnej świadomości Polaków panuje wiele mitów i fałszywych opinii na temat franczyzy. Wiele firm nie decyduje się na wprowadzenie franczyzy w obawie przed obniżeniem jakości świadczonych usług przez niewłaściwie dobranych franczyzobiorców.
To zamieszanie nie przysparza franczyzie zwolenników, a przecież to najszybciej rosnący model przedsiębiorczości na świecie. Szkoda by było nie wykorzystać go w rozwijającej się polskiej gospodarce.