Po pięciu latach od nałożenia kary przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów na Grupę Polskie Składy Budowlane, Sąd Apelacyjny uznał, że Grupa PSB nie uczestniczyła w zmowie cenowej z Fabryką Farb i Lakierów Śnieżka.
UOKiK wzmacnia politykę przejrzystości działań, w ramach której informuje o wyrokach sądowych dotyczących praktyk ograniczających konkurencję, kontroli koncentracji, naruszenia zbiorowych interesów konsumentów oraz w sprawach o uznanie klauzul za niedozwolone.
Jedna ze spraw istotnych dla funkcjonowania rynku dotyczy branży budowlanej. W wyroku z 24 września 2015 roku Sąd Apelacyjny (SA) stwierdził, że nie doszło do zawarcia niedozwolonego porozumienia pomiędzy Fabryką Farb i Lakierów Śnieżka a Grupą Polskie Składy Budowlane (PSB). To bezprecedensowa sprawa związana z decyzją, która zapadła w grudniu 2009 roku. Urząd uznał wówczas, że Śnieżka zawarła niedozwolone porozumienie z 55 dystrybutorami swoich produktów. Za ograniczanie konkurencji został uznany zapis, że sprzedaż detaliczna wyrobów Śnieżki powinna się odbywać w sugerowanych cenach, nie niższych niż cena cennikowa.
Tak brzmiał tytuł komunikatu UOKiK z 2010 roku informującego o tym, że Śnieżka i dystrybutorzy jej produktów zostali ukarani przez Prezes UOKiK. Swoją decyzję Urząd uzasadniał tym, że zgodnie z prawem zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest m.in. wyeliminowanie lub ograniczenie konkurencji, polegające w szczególności na ustalaniu cen. Nie jest przy tym istotne, czy planowany cel lub skutek został osiągnięty i czy porozumienie weszło w życie. Negatywne konsekwencje niedozwolonych porozumień zawieranych przez przedsiębiorców mają wpływ na zachowania konkurentów oraz sytuację konsumentów (utratę dostępu do zróżnicowanych pod względem cen oraz jakości ofert) – wyjaśniał Urząd.
Wówczas prezes UOKiK wydała decyzję kończącą prowadzone od grudnia 2007 roku postępowanie antymonopolowe w sprawie ustalania cen minimalnych przez Fabrykę Farb i Lakierów Śnieżka i jej 55 odbiorców. W tym przypadku podstawą podjęcia działań były informacje uzyskane w trakcie badania rynku produkcji i dystrybucji farb i lakierów. Jak ustalił Urząd, w latach 2005-2006, w umowach podpisywanych z dystrybutorami, spółka zobowiązywała ich do stosowania cen minimalnych odsprzedaży swoich produktów. Ponadto, kontrakt przewidywał możliwość rozwiązania umowy, gdyby kontrahent nie stosował się do polityki handlowej spółki. Na przedsiębiorców została nałożona kara w łącznej wysokości 6,73 mln zł. Decyzja nie była ostateczna. Przedsiębiorcy mogli odwołać się do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
PSB odwołały się od tej decyzji do SOKiK i w 2014 roku zapadło pierwsze rozstrzygnięcie. SOKiK uchylił decyzję Urzędu. Według sądu, PSB jako grupa zakupowo-sprzedażowa działa podobnie jak agent, a umowy agencyjne nie są objęte zakazem porozumień pomiędzy producentami a dystrybutorami. Czyli PSB i Śnieżka mogły stosować poddawany pod wątpliwość przez UOKiK zapis. To była wyjątkowa decyzja, bo zwykle Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w pierwszej instancji przyznaje rację Urzędowi. Z kolei pod koniec września 2015 roku w odniesieniu do Grupy PSB Sąd Apelacyjny uznał, że ze względu na specyfikę działalności tego przedsiębiorcy, nie można mówić w tym przypadku o zmowie cenowej.
SA uwzględnił fakt, że PSB sprzedaje towary tylko członkom swojej Grupy, którzy jednocześnie są akcjonariuszami PSB. Celem działalności było zatem uzyskanie dla nich jak najkorzystniejszych warunków zakupu towarów. Dlatego, jak stwierdził w ustnych motywach wyroku SA, działania PSB są zbliżone do specyfiki działalności grupy agencyjnej, a zgodnie z prawem wspólnotowym umowy agencyjne wyłączone są spod zakazu zawierania porozumień ograniczających konkurencję. Wyrok w tej sprawie jest prawomocny. Urząd natomiast rozważa złożenie skargi kasacyjnej.
Grupa Polskie Składy Budowlane działa na rynku od 17 lat. Jest jedną z największych i najszybciej rozwijających się sieci hurtowni materiałów budowlanych oraz marketów z segmentu „dom i ogród” w Polsce. Jej udział w hurtowym rynku materiałów budowlanych szacowany jest na około 25% (14% na całym rynku). PSB zrzesza ponad 350 małych i średnich, rodzinnych firm z terenu całej Polski, które prowadzą handel w ponad 425 składach budowlanych, w około 205 marketach PSB-Mrówka oraz w ponad 40 centrach handlowych PSB-Profi. W placówkach tych pracuje około 12 tys. osób. Łączne przychody ze sprzedaży materiałów budowlanych składów, będących partnerami Grupy PSB S.A., na koniec 2014 roku, osiągnęły pułap 5 mld zł (jest to kilkuprocentowy wzrost w stosunku do 2013 roku).
Jak powiedział nam Bogdan Panhirsz, dyrektor zarządu Grupy Polskie Składy Budowlane, początkowo grupa, którą kieruje miała być małą rodzinną firmą. Zaczynając działalność w latach 90. przedsiębiorstwo stopniowo poszerzało asortyment.
– Pojawiali się nowi dostawcy, a jeden z nich skontaktował nas z zarządem Euro-Matu (największej europejskiej organizacji, zrzeszającej ponad 20 grup zakupowych z 18 krajów - przyp. red.) i po paru rozmowach uznaliśmy, że grupa zakupowa to dla nas dobre rozwiązanie. Oczywiście nie mogliśmy skopiować rozwiązań kolegów z wielu krajów Europy Zachodniej, bo każdy rynek i jego uczestnicy są inni, ale stopniowo tworzyliśmy polski model takiej organizacji. Tak naprawdę to nadal go zmieniamy, udoskonalamy, bo nic nie jest stałe, na bardzo dynamicznym rynku – powiedział Bogdan Panhirsz w wywiadzie dla naszego magazynu. Dodał, że grupa PSB jest spółką akcyjną: 74% akcji należy do osób i firm, reprezentujących składy oraz PSB-Mrówki, 26% akcji należy do blisko 50-ciu, największych dostawców-producentów materiałów budowlanych.
Zarząd jest dwuosobowy, Radę Nadzorczą reprezentuje 7 osób wybieranych co 2 lata spośród akcjonariuszy. Najważniejszym organem jest ZWZA, które m.in. wybiera Zarząd i Radę Nadzorczą. Centrala PSB zatrudnia ponad 340 osób, w tym personel filii w Warszawie, Mrówek w Busku-Zdroju, Zduńskiej Woli, Jaśle oraz 10 przedstawicieli terenowych. Grupa ciągle się rozwija.
Sąd Apelacyjny, podobnie jak Sąd I Instancji uznał, iż Grupa PSB SA nie jest takim samym podmiotem jak inne hurtownie budowlane lecz grupą zakupową, która pełni rolę pośrednika/agenta handlowego na rzecz swoich Członków, którzy podejmują całkowicie indywidualnie decyzje dotyczące polityki cenowej w swoich placówkach. Stąd nie mogło być mowy o jakiejkolwiek zmowie cenowej.
Podobne uzasadnienie było powodem odrzucenia apelacji UOKiKu w przypadku domniemanej zmowy Firmy Gamrat i jej pięciu partnerów handlowych. Problem w tym, że sprawa Gamratu trwała 8 lat, Grupa PSB musiała zrobić 8 mln zł rezerwy, co negatywnie wpłynęło na negocjacje z bankami ją obsługującymi, nie mówiąc o kosztach w wysokości ponad 350 tys. zł. W sprawie Gamratu UOKiK nie składał wniosku o kasację do SN czy w przypadku Śnieżki będzie inaczej? W końcu to pieniądze państwowe, więc kogo to obchodzi? W przeciwieństwie do pieniędzy, jakie wydajemy broniąc się na adwokatów…
Kolejne batalie mogą dotyczyć spraw sądowych o tzw. „opłaty półkowe”. Sądy, póki co, nie rozumieją, że dobrowolne decyzje dostawców dotyczące udziału w reklamach, targach, szkoleniach itd. to nie są opłaty półkowe. Kiedy i ta patologia zostanie właściwie interpretowana przez sądy???
Bogdan Panhirsz, dyrektor zarządu Grupy Polskie Składy Budowlane
Zobacz nasz katalog sieci franczyzowych i upewnij się która franczyza będzie dla Ciebie najlepsza.
Dołącz do newslettera
Ważne linki
Na skróty
Katalog franczyz
Kwoty inwestycji
