Korzystasz z dotacji UE? Spodziewaj się wzmożonej kontroli realizacji projektów

Wszyscy beneficjenci projektów realizowanych ze wsparciem funduszy UE w toku realizacji inwestycji, jak i w okresie jej trwałości, muszą być przygotowani na kontrole: końcowe, warunkujące wypłatę ostatniej transzy dotacji i finalnego zatwierdzenia przedsięwzięcia, a także inne kontrole planowe i doraźne – przypomina firma doradcza Deloitte.

W praktyce każdy beneficjent może spodziewać się przynajmniej 1 kontroli w toku realizacji dofinansowanego przedsięwzięcia. W związku z tym, że okres realizacji projektów i kwalifikowania wydatków w ramach starego budżetu UE 2007 – 2013 upływa z końcem 2015 roku, dla beneficjentów dotacji rozpoczyna się okres wzmożonych kontroli realizacji projektów.

Instytucje kontrolujące

Kontrole wdrażania programu operacyjnego prowadzone są przez Instytucje Zarządzające (Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju w programach centralnych, urzędy marszałkowskie w programach regionalnych), która deleguje swoje uprawnienia na m.in. Instytucje Pośredniczące i Wdrażające oraz Regionalne Instytucje Finansujące. Ponadto kontrole mogą być prowadzone także przez:

• Komisję Europejską (KE)
• Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO)
• Urząd Kontroli Skarbowej (UKS)
• Najwyższą Izbę Kontroli (NIK)
• Regionalną Instytucję Obrachunkową (RIO)

W niektórych programach wsparcia występuje obowiązkowy audyt zewnętrzny projektu (realizowany przez niezależnego audytora posiadającego odpowiednie kwalifikacje).

Przeprowadzanie kontroli ma na celu weryfikację m.in.:

• Prawidłowości ponoszenia wydatków kwalifikowanych w projektach, w tym zgodności z zasadami wspólnotowymi i krajowymi, a także postanowieniami umowy o dofinansowanie projektu;
• Prawidłowości prowadzenia obowiązków sprawozdawczych (istotne w szczególności w tych projektach, w których beneficjent rozlicza się w sposób uproszczony tj. do wniosku o płatność przedstawia tylko zestawienie poniesionych wydatków, bez potwierdzających je dokumentów);
• Rzeczowego efektu realizacji projektu - w tym, czy zadeklarowane wydatki zostały faktycznie poniesione a roboty budowlane wykonane;
• Spełnienia innych zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie (np. obowiązków w zakresie informacji i promocji, terminowej realizacji projektu, osiągnięcia celów projektu).

Możliwe konsekwencje wykrycia nieprawidłowości

• Decyzja o zwrocie części dofinansowania wraz z odsetkami liczonymi jak dla zaległości podatkowych;
• Rozwiązania umowy o dofinansowanie przez instytucję finansującą i zwrot całości dofinansowania wraz z odsetkami;
• Nałożenie korekt finansowych;
• Wykluczenie na 3 lata z możliwości korzystania z programów pomocowych finansowanych ze środków europejskich;
• Odpowiedzialność karna w przypadku poświadczenia nieprawdy, przedłożenia poświadczającej nieprawdę dokumentacji lub niepoinformowania, mimo obowiązku, właściwego podmiotu o sytuacji mogącej mieć wpływ na wstrzymanie albo ograniczenie wysokości udzielonego wsparcia.