Każda osoba rozważająca zakup licencji franczyzowej powinna wcześniej dokładnie sprawdzić, czy rzeczywiście pakiet franczyzowy zawiera wszystkie elementy, które są niezbędne do tego by za jego pomocą odnieść sukces. W tym celu warto zadać franczyzodawcy następujące pytania:
- Jaki jest całkowity koszt otwarcia i uruchomienia firmy działającej w sieci franczyzowej?
- Co się składa na te koszty?
- Jakie inne koszty, oprócz wydatków na rozpoczęcie działalności, będzie musiał ponieść przyszły franczyzobiorca?
- Czy franczyzobiorca musi wpłacić kaucję? Jeśli tak, to na jakich warunkach? Czy istnieją jakieś okoliczności, w których będzie mógł utracić kaucję lub jej część? Jeżeli tak to jakie są to okoliczności?
- Jaką opłatę wstępną będzie musiał wnieść franczyzobiorca?
- Jakiej wysokości kapitału obrotowego potrzebuje? Co jest podstawą tego wyliczenia?
- Jak długo, od momentu podpisania umowy, trwa przygotowywanie jednostki franczyzowej do otwarcia?
- Jakie usługi wstępne oferuje franczyzodawca?
- Jakiego rodzaju szkolenia są zapewnione i gdzie się one odbywają? Jak długo one trwają i jaki jest ich zakres?
- Kto ponosi koszty szkoleń i inne koszty towarzyszące, takie jak zakwaterowanie w hotelu czy dojazd?
- Czy franczyzodawca zapewnia szkolenia dla personelu franczyzobiorcy? Jeśli tak, to na jakich zasadach? Jeśli nie, to kto szkoli pracowników franczyzodawcy? Jeśli odpowiada za to sam franczyzobiorca, to jakie środki otrzyma on na przeprowadzenie szkolenia i w jaki sposób zostaną mu one przekazane?
- Jakiego rzędu marży zysku brutto franczyzobiorca może się spodziewać? Należy poprosić o wyszczególnienie wydatków, na których poniesienie powinien być przygotowany franczyzobiorca. Jaki poziom obrotów będzie on musiał wypracować, aby osiągnąć próg rentowności? Ile czasu na to potrzebuje?
- Należy poprosić o udostępnienie aktualnych ksiąg rachunkowych, które potwierdzą lub nie, przewidywania franczyzodawcy. Czy są one wiarygodnym źródłem danych, czy są jedynie ilustracją tego czego można się spodziewać?
- Jakie są dostępne źródła finansowania i jak są określone warunki spłat? Jakie będzie oprocentowanie i czy bank albo firma leasingowa wymagają zabezpieczeń?
NALEŻY ZWRÓCIĆ UWAGĘ NA FAKT, ŻE ODPOWIEDZI NA PYTANIA DOTYCZĄCE WYNIKÓW FINANSOWYCH BĘDĄ PRAWDOPODOBNIE UDZIELANE Z PEWNYMI ZASTRZEŻENIAMI. NIEWIELU FRANCZYZODAWCÓW BĘDZIE BOWIEM PRZYGOTOWANYCH DO TEGO, BY UDZIELIĆ INFORMACJI NA TEMAT DOCHODÓW NA JAKIE FRANCZYZOBIORCA MOŻE LICZYĆ. FRANCZYZODAWCA POWINIEN UJAWNIĆ DANE FINANSOWE DOTYCZĄCE OBROTÓW Z POPRZEDNICH LAT, ZARÓWNO CAŁEJ SIECI, JAK I POSZCZEGÓLNYCH JEJ JEDNOSTEK. JEDNAK DANE POSZCZEGÓLNYCH FRANCZYZOBIORCÓW POWINNY BYĆ UJAWNIANE ZA ICH ZGODĄ. ŻADEN FRANCZYZOBIORCA NIE MOŻE W PEŁNI POLEGAĆ NA PROGNOZACH FINANSOWYCH I OCZEKIWAĆ, ŻE SPEŁNIĄ SIĘ ONE W 100%. ISTNIEJE WIELE CZYNNIKÓW, Z POWODU KTÓRYCH PROGNOZY FINANSOWE MOGĄ SIĘ NIE SPRAWDZIĆ, W TYM TAKŻE PRZYCZYNY LEŻĄCE PO STRONIE SAMEGO FRANCZYZODAWCY.
- Czy działalność jest sezonowa? W przypadku stosunkowo nowego systemu franczyzowego zakładającego sezonowość powinno zwrócić się szczególną uwagę na to, czy test pilotażowy trwał wystarczająco długo, aby być pewnym, że czynniki sezonowości zostały w nim uwzględnione. W przypadku dłużej działających systemów; kwestia ta powinna być już wyjaśniona.
- Czy przy otwarciu placówki franczyzodawca przewiduje wsparcie w postaci dodatkowego personelu?
- Czy organizuje on uroczyste otwarcie punktu? Jeśli tak, to na czym ono polega?
- Czy pobiera franczyzodawca pobiera opłaty bieżące? W jakiej wysokości i jak są one naliczane?
- Czy franczyzodawca dolicza narzut do cen produktów sprzedawanych swoim franczyzobiorcom?
- Jeśli tak, to jak wysoki jest narzut i jakie zabezpieczenie przed nieuczciwymi i nieuzasadnionymi podwyżkami franczyzobiorca ma do dyspozycji?
- Czy franczyzodawca pobiera od dostawców prowizję za materiały i produkty, które dostarczają oni franczyzobiorcy? Jeżeli tak, to należy poprosić o podanie szczegółów.
- Czy franczyzodawca otrzymuje jakiekolwiek inne przychody lub prowizje z innego źródła bazującego na współpracy z franczyzobiorcami? Jeżeli tak, należy poprosić o podanie szczegółów.
- Czy franczyzobiorca będzie zobowiązany płacić minimalną opłatę bieżącą albo kupować minimalną ilość produktów? Jakie konsekwencje ponosi, jeżeli nie zdoła wywiązać się z takiego zobowiązania? Jak obliczane są te zobowiązania?
- Jakie wsparcie reklamowe i promocyjne zapewnia franczyzodawca?
- Czy franczyzobiorca będzie musiał uczestniczyć w wydatkach ponoszonych przez franczyzodawcę na reklamę i promocję? Jeżeli tak, to w jakiej wysokości? Czy franczyzodawca jest w stanie przedstawić, potwierdzone przez audytora, sprawozdania lub inne dowody na to, że sumy otrzymane przez niego na fundusz marketingowy zostały wydane na ten właśnie cel?
- Jakie materiały promocyjne dla punktu sprzedaży dostarcza franczyzodawca i ile franczyzobiorca musi za nie zapłacić?
- Jaką pomoc otrzyma franczyzobiorca przy promocji lokalnej? Jakie poniesie w związku z tym koszty?
- Czy franczyzobiorca będzie w stanie pozyskać i zmotywować odpowiednią liczbę kompetentnych pracowników? Czy muszą oni mieć specjalistyczne umiejętności i czy takie osoby są w tej chwili obecne na rynku pracy?
Które z poniższych, bieżących usług, będą przez franczyzodawcę świadczone po otwarciu firmy:
a) badania i rozwój,
b) badania rynkowe,
c) negocjowanie warunków zakupu hurtowego korzystnych dla franczyzobiorcy,
d) wsparcie ze strony przedstawicieli terenowych,
e) monitorowanie wyników działalności,
f) ogólne doradztwo w biznesie,
g) reklama, marketing i promocja.
- Czy są jakieś inne, bieżące usługi świadczone przez franczyzodawcę? Jeśli tak, należy poprosić o podanie szczegółów.
- Który z pracowników franczyzodawcy odpowiedzialny za wsparcie terenowe będzie osobą wyznaczoną do kontaktu z franczyzobiorcą po rozpoczęciu przez niego działalności?
- Czy franczyzobiorca może się z nim spotkać?
- Czy franczyzobiorca może spotkać się z kimś innym z personelu wsparcia terenowego franczyzodawcy?
- Czy franczyzobiorca może poznać pracowników centrali systemu?
- Od jak dawna są oni zatrudnieni i czy mają umowy zapewniające ciągłość pracy?
- Należy poprosić o opisanie procedur, które zostaną zastosowane, aby przygotować franczyzobiorcę do otwarcia firmy.
- Czy to franczyzodawca wybiera i znajduje lokalizację jednostki franczyzowej, czy franczyzobiorca robi to samodzielnie?
- Czy franczyzobiorca będzie właścicielem wyposażenia niezbędnego do prowadzenia firmy?
- Jak szybko franczyzobiorca będzie musiał zacząć ponosić wydatki związane z wymianą wyposażenia albo zmianą wystroju lokalu?
- Jak często i jakim kosztem, franczyzobiorca będzie musiał wymieniać wyposażenie i wystrój lokali na żądanie franczyzodawcy?
- Jakie będą godziny otwarcia punktu?
- Jaki jest system komunikacji wewnątrz sieci – między franczyzodawcą a franczyzobiorcami i między samymi franczyzobiorcami?
- Czy franczyzodawca wydaje biuletyn lub magazyn informacyjny?
- Czy franczyzodawca organizuje seminaria?
- Czy w sieci franczyzodawcy istnieje stowarzyszenie franczyzobiorców?
- Jak franczyzobiorca ma sobie radzić z archiwizacją danych, raportowaniem i prowadzeniem księgowości?
- Czy są jakiekolwiek ograniczenia w zakresie produktów, które franczyzobiorca będzie mógł sprzedawać?
- Czy franczyzobiorca otrzyma podręcznik operacyjny?
- Jakie działania podejmuje franczyzodawca, jeśli przez czystą pomyłkę źle oceni lokalizację punktu franczyzobiorcy i nie przyniesie ona przewidywanych wyników i będzie generowała straty?
- Co dzieje się w przypadku, gdy franczyzobiorca napotka problemy operacyjne, których nie może rozwiązać samodzielnie? Na jaką pomoc może liczyć?
- Jaką franczyzobiorca ma gwarancję, że franczyzodawca wywiąże się ze swoich zobowiązań?
Gdy wszystkie istotne czynniki zostaną już rozważone, kwestie prawne i umowa franczyzowa przeanalizowane oraz gdy uzyska się profesjonalną poradę, przyszły franczyzobiorca musi podjąć ostateczną decyzję. Jeżeli po wysłuchaniu opinii wszystkich swoich doradców wciąż nie jest przekonany co zrobić, powinien zastanowić się, czy naprawdę jest w stanie samodzielnie prowadzić firmę, czy franczyza jest dla niego najlepszą formą działalności i czy dana działalność jest rzeczywiście tym czego szuka.
Andrzej Krawczyk