Co decyduje o sukcesie firm rodzinnych

Firmy rodzinne to często niewielkie biznesy prowadzone w oparciu o franczyzę. Co decyduje o ich sukcesie? Na to pytanie odpowiedziała firma doradcza EY. 

Udana sukcesja, dostęp kobiet do najwyższych stanowisk, ład korporacyjny, zrównoważony rozwój oraz cyberbezpieczeństwo - między innymi te kwestie decydują o sukcesie firm rodzinnych - tak wynika z raportu „Utrzymać władzę: Jak firmy rodzinne osiągają trwały sukces?”. Firma doradcza EY przebadała 2 400 największych na świecie przedsiębiorstw rodzinnych z 21 głównych, globalnych rynków. Wnioski płynące z badania potwierdzają na własnych przykładach przedstawiciele polskich firm, laureaci konkursu EY Przedsiębiorca Roku, którzy prowadzą biznes wspólnie z członkami swoich rodzin.

Firmy rodzinne stanowią ponad 2/3 przedsiębiorstw na świecie, zatrudniają w swoich krajach od 50 do 80% wszystkich pracowników. W Europie aż 85% przedsiębiorstw prywatnych to biznesy rodzinne, w sumie wypracowujące 70% PKB i zatrudniające 60% wszystkich Europejczyków. Według raportu PARP z 2014 roku w Polsce stanowią one aż 68% wszystkich przedsiębiorstw, ale jedynie nieco ponad 7% z nich to duże podmioty.

Polski biznes rodzinny to przede wszystkim małe i średnie przedsiębiorstwa, które generują 18% PKB. Biorąc pod uwagę rolę biznesu rodzinnego w globalnej gospodarce, firma doradcza EY wspólnie z Kennesaw State University Cox Family Enterprise Center zbadała największe przedsiębiorstwa z 21 głównych globalnych rynków pod kątem 7 czynników, które determinują sukces firm rodzinnych.

Sukcesja

Przekazanie firmy kolejnemu pokoleniu to największe wyzwanie, z jakim muszą się zmierzyć przedsiębiorstwa rodzinne. Dlatego większość z nich nie działa dłużej niż jedno pokolenie. Respondenci badania EY są jednak wyjątkowi, 53% to drugie lub nawet kolejne pokolenia właścicieli. 

– Skomplikowane relacje rodzinne oraz emocjonalny stosunek do firmy mogą spowodować, że sukcesja stanie się polem minowym. Jeśli właściciele chcą, żeby firma pozostała w rękach rodziny to muszą sukcesję potraktować jako proces, a nie jednorazowe wydarzenie – mówi Marek Jarocki, Dyrektor w Dziale Doradztwa Podatkowego EY. 

Kobiety na wysokich stanowiskach

W firmach rodzinnych kobiety odgrywają większą rolę niż w pozostałych przedsiębiorstwach. Ponad połowa (55%) ma przynajmniej jedną kobietę wśród członków zarządu. Zdecydowana większość z nich bierze też pod uwagę wybranie kobiety na kolejnego prezesa. Taka zmiana miała miejsce w rodzinnym przedsiębiorstwie Suempol. Firma została założona w 1989 roku w Bielsku Podlaskim przez Urszulę i Edwarda Siecińskich. W 2002 roku stery jednego z największych producentów łososia wędzonego w Europie objęła córka. 

– Gdy stanęłam na czele grupy Suempol, która w tej chwili zatrudnia ponad 1200 pracowników w pięciu krajach Europy, zastanawiałam się na czym polega sekret dobrego, charyzmatycznego przywództwa, jakie przez tyle lat obserwowałam w wykonaniu mojego taty. Myślę, że najważniejsze są decyzje związane z budowaniem właściwego środowiska pracy oraz zadbanie o rodziny pracowników – mówi Monika Siecińska-Jaworowska, Prezes Zarządu Suempol, laureatka nagrody specjalnej w konkursie EY Przedsiębiorca Roku 2014.

Ład korporacyjny

Prawie wszystkie badane firmy rodzinne (90%) mają rady nadzorcze. W niecałych 50% firm składają się wyłącznie z członków rodziny. Tylko w 28% połowa lub więcej członków nie jest spokrewniona z właścicielami. Rodzina odgrywa znaczącą rolę doradczą. Tę rolę pełnią przede wszystkim rodzice oraz współmałżonkowie. EY zbadał również relacje pomiędzy poszczególnymi członkami rodziny. 84% jest dumna z bycia częścią danej rodziny, 81% dba o siebie nawzajem, a 76% blisko współpracuje, by osiągnąć wspólne cele.

Komunikacja

Respondenci badania EY przyznają, że metodą rozwiązywania pojawiających się konfliktów jest komunikacja. 90% odbywa regularne spotkania, na których omawiane są kwestie biznesowe, a 70% ma dodatkowe narady poświęcone sprawom rodzinnym. Nadal głównym narzędziem komunikacji jest telefon, ale coraz częściej stają się nim także media społecznościowe czy rodzinny intranet.  Zdolność rozwiązywania konfliktów oraz osiągania spójnego stanowiska przez wszystkich członków rodziny pozwala na długoterminowe planowanie rozwoju firmy oraz w efekcie osiąganie coraz lepszych wyników finansowych.  

Branding

Firmy rodzinne są postrzegane jako bardziej godne zaufania niż pozostałe przedsiębiorstwa, dlatego często podkreślają fakt bycia rodzinnym biznesem. 64% respondentów twierdzi, że to ich wyróżnia i buduje pozytywny wizerunek wśród klientów. 68% silnie identyfikuje się z firmą, która jest częścią ich istnienia, a 76% nazywa siebie firmą rodzinną w kampaniach reklamowych, na stronach internetowych, portalach społecznościowych i w innych materiałach promocyjnych. 

– Firmy rodzinne postrzegane są przez klientów jako przyjazne i budzące zaufanie. Pozwala to na budowanie bliskich relacji z klientami i szybkie reagowanie na ich potrzeby, a także wpływa na pozytywny wizerunek przedsiębiorstwa. Ziaja to firma rodzinna, oprócz mnie i mojej żony Aleksandry pracuje w niej również nasz syn Bartosz, synowa Lidia, oraz córka Barbara. Jesteśmy mocno zaangażowani w prowadzenie i rozwój firmy. Jednak rodzinny charakter przejawia się również w tym, że zatrudniamy całe rodziny, nawet wielopokoleniowe. Wiele z nich jest z nami od początku działalności. Moje życie od ponad 25 lat jest nierozerwalnie związane z firmą, której dałem swoje nazwisko. To wielka odpowiedzialność i jednocześnie satysfakcja. Nasze produkty nie są anonimowe, a z firmą można się identyfikować. To daje klientom poczucie bezpieczeństwa – mówi Zenon Ziaja, prezes Ziaja, finalista 12. edycji konkursu EY Przedsiębiorca Roku. 

Cyberzagrożenia

Cyberbezpieczeństwo powinno być jednym z najważniejszych priorytetów wszystkich firm, w tym także rodzinnych. 75% badanych jest przekonana, że ich firmy dobrze zarządzają tym ryzykiem, ale aż ¼ wciąż nie ma świadomości, jak cyberzagrożenia mogą wpłynąć na ich biznes. 

– Większości cyberataków można uniknąć podejmując raczej proste, zdroworozsądkowe działania. Zarządzający firmami zawsze żałują, że nie potraktowali cyberzagrożeń poważnie, a tymczasem co roku dochodzi do tysięcy naruszeń bezpieczeństwa. To nowa rzeczywistość prowadzenia biznesu – podsumowuje Michał Kurek, Dyrektor w Dziale Zarządzania Ryzykiem Informatycznym EY.

INK